Ăс-тăнлă этем
Тăнлă çын, (лат. Homo sapiens) — приматсен тĕсĕ, çын йăхне кĕрекен гоминид ушкăнĕнче тăрать. Хăй пурнăçĕпе Çĕр çинче хăйĕн оболочкине, антропосферăна, туса хунă. Вăл мĕн туни, материллĕ тата интелектуаллĕ ĕçĕсене культура теççĕ. Çын тĕсĕ, ытти биологи тĕсĕсем пекех икĕ арлăх пур: ар тата ама.
Этимологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çын сăмах ниппунçынсен чĕлхипе пĕртан 人 (jin) - люди (çынсем), 人間 (jinkan) - человек (çын), 外人 (gaijin) - «иностранец, человек извне» (ютçын).
Çына тĕпчекен ăслăхсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Капица С. П. Общая теория роста человечества: Сколько людей жило, живёт и будет жить на Земле. Архивленĕ 17 Нарӑс уйӑхӗн 2016 çулта. М.: Наука, 1999. ISBN 5-02-008299-6
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Происхождение и эволюция человека Архивленĕ 15 Юпа уйӑхӗн 2011 çулта., evolbiol.ru (2009 çулхи Раштав уйӑхӗн 14-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
- Фотографии развивающегося человеческого плода под микроскопом
- Предыстория человека
- Фотографии
- Родословная Homo sapiens Архивленĕ 13 Ака уйӑхӗн 2015 çулта.
- Рекострукция культуры кроманьонцев Ж.-Л. Хейма в парке первобытной истории Тюрсак Архивленĕ 4 Кӑрлач уйӑхӗн 2014 çулта. на сайте преподавателя А. В. Туторского Архивленĕ 24 Раштав уйӑхӗн 2013 çулта.
Антропогенез тата палеоантропологи |
||
|---|---|---|
| Триба Гоминини |  | |
| Австралопитексем | Австралопитексем:
anamensis •
афар •
bahrelghazali •
африкан •
garhi •
седиба | |
| Çынсем тата протоçынсем (Homo, Этем) | Чухлакан ç. • H. rudolfensis • H. georgicus • Ӗçлекен ç. • Тӳрĕ утакан ç. (Питекантроп • lantianensis • palaeojavanicus • pekinensis • soloensis) • H. cepranensis • Ч.-предшественник • Гейдельберг ç. • Неандерталь ç. • Денисово ç. • Родези ç. • Флорес ç. • H. sapiens (idaltu • Кроманьон çынĕ • sapiens) | |
| Гоминида тупнисем | ||
| Генезис | ||
| Гоминид сарăлăвĕ | ||