Кенотаф

Кенота́ф (ав.гр. κενοτάφιον, κενός — пушă тата τάφος — вилтăпри), çаплах ценота́ф — вилене пытарман çĕртре лартнă вилтăпри палăкĕ.

Кенотафа çак сăлтавсене пула туса лартаççĕ:

сарăмсăр вилнĕ çынăн келетки çухалнă е ăна пĕтернĕ пулсан (тĕслĕхрен, çĕр чĕтреннĕ чухне, вăрçăра е пушарта),
сарăмсăр вилнĕ вырăнĕ паллă мар пулсан,
вилене илсе çитерме питĕ кăткăс пулсан (ту тăрринче, поляр çаври таврашĕнче тата ытти чухне),
çын пĕр хыпарсăр çухалнă хыççăн чылай вăхăт иртнипе, ăна вилнĕ тесе шутлаççĕ,
вилене кремациленĕ те кĕлне çилпе вĕçтерсе янă, е шывпа юхтарса янă,
çын ют çĕр-шывра вилнĕ те унтах ăна пытарнă пулсан, кенотафа тăван çершывра лартаççĕ.
малтан пытарнă, унтан тепĕр çĕре куçарнă хыççăн, кенотафа лартаççĕ.

Кенотафсене вилнĕ çынна ĕмĕрех асра тытма тата асăну ритуалĕсене ирттерме туса лартаççĕ, вĕсем тĕрлĕ тĕслĕ те кăткăслă пулаççĕ: курган, вилтăпри чулĕ, палăк, бюст, стела, обелиск, мемориал, барельеф, мемориал плитти т. ыт. те. Унсăр пуçне, европăри традицире кенотаф тесе вилтăпри çинче (виле шăммисем çук пулсан та) лартман палăклă çурт-йĕре шутлаççĕ.

Истори

Çĕре кĕнĕ çынсене асăннипур культурăра та кирлĕ те татмалла мар пай шутланать. Пĕрремĕш кенотафсене энеолит (Варнăри вилесен тăпри) тапхăрĕнче лартнă. Виле вырăнне маскă хунă пулнă.

Авалхи Икĕпатра кенотафа вилнĕ çынна асăну ритуалĕсенче усă курнă, вилене вара уйрăм аякра, вăрттăн та çитмелле мар, çĕрте пытарнă. Авалхи икĕпат пирамидсене кенотафсем теме юрать: тĕслехрен, Снофру фараон валли 4 пысăк пирамидă; вĕсенчен 3-шĕ кенотафсем пулаççĕ ĕнтĕ.

Çав. пекех

Асăрхавсем

Литература

Павсаний. VI 20.17 // Описание Эллады. В 2т. Т.1 / Пер. с древнегреческого С. П. Кондратьева под ред. Е. В. Никитюк. — ООО Изд-во АСТ: Ладомир, 2002. — ISBN 5-86218-274-8
Клименко В., археолог. Кенотафы — наследие воинственных предков 2019 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ. // «Енакиевский рабочий» № 13288 за 15 мая 2010 года (Енакиево).
Мельник В. И. Особые виды погребений катакомбной общности / Явап. ред. В. П. Шилов. — М.: Наука, 1991. — ISBN 5-02-010034-X

Каçăсем

«А был ли мальчик?..», или Загадка Суздальского кенотафа // Шокарев С. Ю. Тайны российской аристократии.