Коллоид
Курӑнакан калӑплав
Коллоидла тытăмсем, коллоидсем (ав.гр. κόλλα — çилĕм + εἶδος — тĕс; «çилĕм пек») — дисперсла тытăмсем, чăн-чăн ирĕлчĕксем тата вăйлă дисперсла тытăмсем — суспензисем хушшинче тăраканскерсем,
Тĕп палăрăмсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Коллоидла пĕрчĕсем çутă ярассине чармаççĕ.
- Витĕр курнакан коллоидра çутă сапаланать (Тиндаль эффекчĕ)[1].
- Дисперсла пĕрчĕсем тĕпне лармаççĕ — Броун куçăмĕ вĕсене çакăнтан сыхлать, çав вăхăтрах вĕсем, шалти пĕр тан электрокаплама пула, пĕр-пĕринпе тĕл пулаймаççĕ.
Классификаци
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Органикăлла тата органикăлла мар япалалăхсем дисперсла пĕрчĕсем пулма пултараççĕ. Дисперсла фаза тата дисперсла талккăш мĕнлерех хире=хиреç вăйăмра тăнине кура — лиофиллăх тата лиофоблăх палăрăнать. Дисперсла талккăшăн агрегатла тăрăмне кура газ евĕрлисем (аэрозольсем), шĕввисем (лиозольсем) тата хыттисем (крио-тата солидозольсем) пулаççĕ[2].
Тĕп тĕссем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Тĕтĕм — газри хытă пĕрчĕсем.
- Тĕтре — газри шĕвĕ пĕрчĕсем.
- Аэрозоль — газла талккăшри хытĕ е шĕвĕ пĕрчĕсем.
- Кăпăк — хытă е шĕвĕ ĕскерти «çакăнса тăракан» газ.
- Эмульси — шĕвекри шĕвĕ пĕрчĕсем.
- Золь — ультрамикрогетерогенла дисперсла тытăм; лиозоль — унта дисперсла тытăм вырăнĕнче шĕвек.
- Гель — икĕ компонентран тăракан суспензи.
- Суспензи — шĕвекри хытă пĕрчĕсем.
Çавăн пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Эффект Тиндаля • Джеймс Трефил, энциклопедия «Двести законов мироздания». Тĕрĕсленĕ 29 Кӑрлач уйӑхӗн 2021.
- ^ Коллоиды // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. III. — ISBN 9965-9746-4-0.
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Морозова Э. Я. Коллоидная химия.Конспект лекций. — Витебск: ВГМУ, 2003. — 86 с.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Коллоидный журнал
- Системы дисперсные и коллоидные. Базовая терминология.