Компас

Cammenga компасĕ (АПШ)

Ко́мпас (итал. сompassio; compassare — утăмсемпе виç^[1]; моряксен професси пуплевĕнче: компа́с) — вырăнта Çĕрĕн магнит полюсĕсем тата çĕр енĕсем çинелле кăтартакан хатĕрлĕх, урăх компас тата хурçă япала çумĕнче магнит компасĕ тĕрĕс мар кăтартма тытăнать.

Принцип енĕпе тĕрлĕ тĕслĕ компас пур: магнит компасĕ, гирокомпас, астрономи компасĕ, çаплах юрилле объектсем çинелле кăтартакан компассем: радиокомпас тата спутник компасĕ.

Магнит компасĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хань ăрăвĕ тапхăрĕнчи китай компасĕн моделĕ

Çул компасĕ тата хĕвел сехечĕ, XVIII ĕмĕр

Компаса Китайра Сун ăрăвĕ эпохинче ăслайланă, пушхирсем тăрăх çул кăтартма кирлĕ чухне усă курнă (тĕплĕнрех тăваттă аслă ăслай).

Тинĕс компасĕ пирки пĕрремĕш Кипчаки 1282 çулта çырнă, кайран - ал-Макризи (1442 вил.).

Электромагнит компасĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Компас // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
Коваленко А. П. Тайна «дьявольского» камня / Рецензент: канд. географ. наук А. В. Шумилов; Художник Т. В. Иваншина. — М.: Мысль, 1983. — 50000 экз. (хупл.)
Коваленко А. П. Приключения путеводной стрелки. — 2-мĕ кăл.. — М.: МАИК «Наука/Интерпериодика», 2001. — 5000 экз. — ISBN 5-7846-0068-0 (хуп.) (1-мĕш кăл. — М., 1991)
Краснов В. Н. История навигационной техники: Зарождение и развитие технических средств кораблевождения / Институт истории естествознания и техники им. С. И. Вавилова РАН.. — М.: Наука, 2001. — 420 экз. — ISBN 5-02-013119-9 (куç.)