Никколо Паганини

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Никколо Паганини
фото
Тĕп хыпар
Тулли ят Никколо Паганини
Çуралнă вăхăт 1782 çулхи юпа уйăхĕн 27-мĕшĕ
Çуралнă вырăн Генуя, Генуя республики
Вилнĕ вăхăт 1840 çулхи çу уйăхĕн 27-мĕшĕ
Вилнĕ вырăн Ницца, Сардини патшалăхĕ
Патшалăх Итали
Профессисем кĕвĕ хайлавçи тата вылакан
Инструментсем Сĕрме купăс, гитара, мандолина, альт

Никколо Паганини (итал. Niccolò Paganini, 27 юпа 1782, Генуя - 27 çу 1840, Ницца) — итал сĕрме купăсçи, гитара вылявçи тата кĕвĕ хайлавçи. XVIII-XIX ĕмĕрсенчи кĕвĕ кун-çулĕн чи пайăр çыннисенчен пĕри.

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ултă çултанах Паганини сĕрме купăспа вылянă, тăххăртах Генуяри концертра пысăк ăнăçуллăн вылянă. Ача çулĕсенче сĕрме купăс валли темиçе хайлав çырнă, вĕсем çав териех кăсăк пулнă пирки хăйĕнсĕр пуçне вĕсене никам та выляйман. 1797-мĕш çулта вăл ашшĕпе пĕрле Ломбарди тăрăх концертсем парса çул çÿрет. Унăн чапĕ инçете сарăлать. Кĕçех вăл ашшĕн алли айĕнчен тухать. Япăхса пурăнни сывлăхне те пĕтерет, ятне те ярать. Анчах та унăн пултарулĕхĕпе чапĕ унăн тăшманĕсене хытă кĕвĕçтерет, ăна май килнĕ таран усал тума тăрăшаççĕ. Ниме те пăхмсăр унăн чаплă ячĕ сарăлать, ытларах та Германире, Франципе Англине кайса килсен. Германире ăна барон ятне те парса тиаĕçтереççĕ. Венăра нимĕнле артист та унăнни пек ăнăçу курман. Унăн укçи-тенки хутшăнсах пырать, хăй хыççăн вӑл темиçе миллион франк хăварнă.

Унăн ячĕ вăрттăнлăхпа хупланнă, Паганини хăй те кĕвĕ вылянин вăрттăнлăхне кайран уçас пек пулса, çавăн пек сас-хурана сарма пулăшнă. Ăна кура вăл вилсе кайсен Ницца епископĕ кĕлĕ тума килĕшмен, Рим паппи çине тăнипе çех епископа килĕшме тивнĕ.

Корелли, Вивальди, Тартини, Виотти хайлавĕсене выласа Паганини хăйĕн ăсталăхне туптаса çÿллĕ шая хăпартнă, унччен никам та выляма пултарайман япаласене выляса халăха тĕлĕнтернĕ. Унăн Страдивари, Гварнери, Амати ăсталанă сĕрме купăссен пуххи пулнă, хăйĕн чи юратнă Гварнери сĕрме купăсне тăван Генуя хулине халалласа хăварнă.

Паганини çинчен нумай кĕнекесем çырнă, фильмсем лартнă.

Ӗçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • 24 Каприччио сĕрме купăс валли соло, Op.1, 1802—1817 гг.
    • № 1, ми мажор
      Паганини, Эжен Делакруа ĕçĕ
    • № 2, си минор
    • № 3, ми минор
    • № 4, до минор
    • № 5, ля минор
    • № 6, соль минор
    • № 7, ля минор
    • № 8, ми-бемоль мажор
      Гварнери сĕрме купăсĕ
    • № 9, ми мажор
    • № 10, соль минор
    • № 11, до мажор
    • № 12, ля-бемоль мажор
    • № 13, си-бемоль мажор
    • № 14, ми-бемоль мажор
    • № 15, ми минор
    • № 16, соль минор
    • № 17, ми-бемоль мажор
    • № 18, до мажор
    • № 19, ми-бемоль мажор
    • № 20, ре мажор
    • № 21, ля мажор
    • № 22, фа мажор
    • № 23, ми-бемоль мажор
    • № 24, ля минор
  • Ултă соната сĕрме купăс тата гитара валли, Op. 2
    • № 1, ля мажор
    • № 2, до мажор
    • № 3, ре минор
    • № 4, ля мажор
    • № 5, ре мажор
    • № 6, ля минор
  • Шесть сонат сĕрме купăс тата гитара валли Op. 3
    • № 1, ля мажор
    • № 2, соль мажор
    • № 3, ре мажор
    • № 4, ля минор
    • № 5, ля мажор
    • № 6, ми минор
  • 15 квартетов сĕрме купăс, гитара, Альт тата виолончель валли, Op. 4
    • № 1, ля минор
Концерт афиши, 1829 çул
    • № 2, до мажор
    • № 3, ля мажор
    • № 4, ре мажор
    • № 5, до мажор
    • № 6, ре мажор
    • № 7, ми мажор
    • № 8, ля мажор
    • № 9, ре мажор
    • № 10, ля мажор
    • № 11, си мажор
    • № 12, ля минор
    • № 13, фа минор
    • № 14, ля мажор
    • № 15, ля минор
  • Концерт для скрипки с оркестром № 1, ми бемоль мажор (партия скрипки написана в ре мажоре, но её струны настраиваются на полтона выше), Op.6 (1817 г.)
  • Концерт для скрипки с оркестром № 2, си минор, «La campanella», Op.7 (1826 г.)
Паганини сĕрма купăсĕ
  • Концерт для скрипки с оркестром № 3, ми мажор (1830 г.)
  • Концерт для скрипки с оркестром № 4, ре минор (1830 г.)
  • Концерт для скрипки с оркестром № 5, ля минор (1830 г.)
  • Концерт для скрипки с оркестром № 6, ми минор (1815 г.?), неоконченный, авторство последней части неизвестно
  • Концерт для гитары с оркестром ля мажор.
  • Ведьмы (Вариации на тему из балета Франца Зюсмайера «Орех Беневенто»), Op. 8
  • Интродукция с вариациями на тему «Бог хранит короля», Op.9
  • Венецианский карнавал (вариации), Op. 10
  • Концертное аллегро Moto Perpetuo, соль мажор, Op. 11
  • Вариации на тему Non più Mesta, Op.12
  • Вариации на тему Di tanti Palpiti, Op.13
  • 60 вариаций во всех строях на генуэзскую народную песню Barucaba, Op. 14 (1835 г.)
  • Кантабиле, ре мажор, Op. 17
  • Moto Perpetuo (Вечное движение) до мажор.
  • Кантабиле и вальс, Op. 19 (1824 г.)
  • Соната для большого альта (вероятно, 1834)

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Соловьёв Н. Ф. Паганини // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Тибальди-Къеза М. Паганини. — М.: Молодая гвардия, 2008. — (Жизнь замечательных людей). — ISBN 978-5-235-03117-3.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]