Пуэр
Пуэр (Пуэр провинцинчи китай|普洱茶|普洱茶|pǔ'ěrchá|пуэрча|чейĕ}}) - ферментленĕ хыççăнхи чей. Уйрăммăн технологипе хатĕрлеççĕ: симĕс чейĕ таран тирпеленĕ çулçăсене микробсемпе ускурса ферментлеççĕ — хăй майĕпе е ӳнерлĕн (хăвăртласа) ватăлтараççĕ[1]. Ферментлекен микробсем: Aspergillus acidus, Аспергилл йăхĕнчи кăмăска кăмписем [2].
Пуэр чейĕ ферментленипе уйрăлса тăрать — çав стади вара тĕрлĕ вăхăта тăсăлма пултарать. Унта хутшăнакан микроорганизмсем чейĕн тутине те, хими енĕпе йышне те питĕ улăштараççĕ.
Автотранспорт аталанса кайиччен чейе вăрăм çула тухнипех, хыççăн сутиччен усранипех ферментленĕ.
XX ĕмĕрĕн иккĕмĕш çурринче, чейе нумай сутма пуçланипе тата хăвăрттăн турттарма тытăннипе чĕртавар çул çинче кирлĕ чухлĕ ферментленме ĕлкĕрейменние пула XX ĕмĕрĕн 70-мĕш çулĕсенче ятарласа хăвăрт ферментлекен технологие шутласа кăларнă (çулçăсене купаласа хунă та шывпа йĕпетнĕ, çапла вара ăшĕнче температура хăпарса пынипе васкаса ватăлнă).
Çапла ĕнтĕ пуэрăн икĕ тĕсĕ — малтанхи пекех хатĕрлени шэн пуэр (кит. йăла 生, çăм. 生, пиньинь: shēng — чĕрри, тирпелеменни, «симĕсси») тата шу пуэр (кит. йăла 熟, çăм. 熟, пиньинь: shú — пиçни, тирпелени, «хури») пулса кайнă.
Ферментациленипе вара пуэрсене чейсен уйрăм ушкăнне кĕртеççĕ. Хăш чухне шу пуэра çулçи хăмăр пулнипе тата ĕçми тĕксĕм-хĕрлĕ тухнипе йăнăшшăн хура чейĕн кĕçĕн тĕсĕ тееççĕ.
Пуэр ватăрах пулни тутине лайăхлатать тени тавлашуллă. Тĕрĕссипе, чейĕн пахалăхĕ технологирен килет.
Вăхăт иртнĕçем шу пуэртен «йĕпе купа тутипе шăрши» тени тухса каять те пахаланать теекенсем пур. Çак процесс чăнах чылая тăсăлать: 2—3 çул усранă чейрен йӳçлĕкĕпе чĕрçулçă хытти çухалать.
Пĕлекенсем каланипе, чей 10—20 çул иртсен (тĕрĕссĕн усранă пулсан) хăйнемай евĕрлĕ пулаççĕ. Шу пуэре нумай усрани характеристине ытлах улăштармасть — хăвăрттăн ферментленĕ хыççăн вăл пиçме чарăнать.
Унсăр пуçне, 40 çултан ватăрах шен пуэр чейне лавккасенче тупма çук[3], вĕсене коллекционерсем çеç упраççĕ — шу пуэрсене 1973 çул хыççăн кăна çĕнĕ технологипе тирпелеме пуçланă.
Термиологи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Н. И. Даников. Целебный чай 2017 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ. // Серия «Я привлекаю здоровье!». — М.: Эксмо, 2012. — 224 с. ISBN 978-5-699-58946-3.
- ^ Aspergillus acidus from Puerh tea and black tea does not produce ochratoxin A and fumonisin B2 2018 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ., 2009
- ^ М. Сябренко С годами только дороже. Пуэр — хорошее вложение инвестиций 2017 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ. // Дыхание Китая. — 2014. — № 4 (229). — С. 27—29.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Самый популярный чай, его разновидности и секреты // gazeta.ru, 24.12.2010
- Как пить пуэр? // АиФ, 20/04/2011
Чей ĕçмисем |
|
|---|---|
| Симĕс | Китай: Би Ло Чунь • Ганпаудер • Гоу Гу Нао • Да Фан • Лунцзин • Люань Гуапянь • Хуаншань Маофэн • Мао Цзянь • Мэн Дин Гань Лу • Тунь Лу • Хо Цин • Хоу Куй • Хуэй Мин • Хуа Дин • Цин Дин • Цюэ Шэ • Чжу Е Цин • Чунь Мээ Юй Лу Юнь У Япун: Аратя • Бантя • Гёкуро • Гэммайтя • Кабусэтя • Камаиритя • Конатя • Кукитя • Маття • Мэтя • Сентя • Синтя • Тамарёкуйя • Ходзитя • Тэнтя • Фукамуситя • Фуммацутя |
| Шурă | |
| Сарă | |
| Улун | |
| Хура | |
| Ферментизациленĕ | |
| Чей ĕçмисем | |
| Чей формисем | |
| Чей культури | |
| Чейе ӳстерни | |
| Савăт-сапа тата аксессуарсем | |
| Чей тата Китай | |
| Тĕрлĕрен | |