Раматан
Рамата́н е Рамаса́н (арап. رمضان, тут. Рамазан) — Ислам календарĕн тăххăрмĕш уйăхĕ. Ку уйăхра мăсăльмансем ураса (типĕ) тытаççĕ. Уйӑх хушшинче рамадан тӗрӗслев мусульманӗсем кӑнтӑрлахи вӑхӑтра апат - ҫимӗҫ, ӗҫес, туртас тата ар ҫыхӑнӑвне кӗресрен пӑрӑнаҫҫӗ. Уйӑх тӑршшӗ 30 кун шутланать тата уйӑх календарӗнчен (с.ислам календарӗ) килет. Пост тул ҫутӑлсан (ирхи азан хыҫҫӑн) пуҫланать те хӗвел ансан (каҫхи азан хыҫҫӑн) вӗҫленет[1].
Кашни кун пост пуҫланас умӗн мусульмансем ӑна тытса пыма шухӑшлаҫҫӗ. Мусульмансен калаҫӑва (ифтар) калаҫу пуҫлансанах пуҫлас килет. Калаҫӑва шывпа, сӗтпе, финиксемпе Тата т.ыт. те каҫхи кӗлӗ хыҫҫӑн (апш) мусульмансем 8 е 20 ракатран тӑракан куравсен ирӗклӗ кӗллине кашни Кунах уйрӑм пая Куҫма сӗнеҫҫӗ. Уйӑхӑн юлашки вунӑ кунӗсенче аль-Кадр (хӑвачӗн каҫӗ, малтанах палӑртса хунӑ каҫӗ) каҫ пулать. Шавваль уйӑхӗн пӗрремӗш кунӗнче, Рамадан вӗҫленнӗ ятпа калаҫу уявӗ иртет. Ҫав кун мусульмансем уяв кӗлли тӑваҫҫӗ те мӗскӗнсене тӳлеҫҫӗ.
Пост тӗллевӗ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Ахаль ҫынсен нушисем чи шӑрӑх та халран яракан кунсенче те мусульмансене хӑйсен ӗненӗвӗн вӑйне кӑтартма май парать. Пост вӑхӑтӗнче мусульмансем хӑйсен инстинкчӗсемпе хӗрӳлӗхне (нафс) тытса чарма тӑрӑшаҫҫӗ. Тулашри тасалӑхсӑр пуҫне ҫак уйӑхра типӗ тытакан шалти тасалӑха ҫирӗп тытса тӑма тӑрӑшать — ҫынна ирсӗрлетекен мӗнпур шухӑшран тата ӗҫӗсенчен ирӗке кӑларасси. Мусульман типӗ тытни, унӑн ӗҫӗсемпе шухӑшӗсем таса мар тата турра юрӑхсӑр ҫынсем типӗ тытни, япӑх шутланать: "Аллаха ҫиесрен, суя сӑмах хӑварман ҫынна ӗҫесрен чарни кирлӗ мар".
Ҫак уйӑхра мусульмансем кӗлӗ сӑмахӗсене кулленхи уйӑхсенчен ытларах яваплӑн пурнӑҫлама пуҫлаҫҫӗ, Коран вулаҫҫӗ, ырӑ ӗҫсем тӑваҫҫӗ, хӑйсен ирӗкӗпе (садак) тата ыйткалакансене (тупаланине) валеҫеҫҫӗ. Хӑш-пӗр сӑлтавсене пула чарӑнма пӑрахакан мусульмансем нумайӑшӗ ҫак уйӑхра ислам юпа тытса тӑма таврӑнаҫҫӗ. Мусульмансем нумайӑшӗ рамадан уйӑхне хисеплесе кӗтеҫҫӗ.
Уявсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Раматан 21-мĕшĕ е 23-мĕшĕ — Катĕр каçĕ[2].
Çулсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
| Çул | Раматан пуçламăшĕ | Раматан вĕçĕ |
|---|---|---|
| 2006 | Авăн, 23 | Юпа, 23 |
| 2007 | Авăн, 13 | Юпа, 12 |
| 2008 | Авăн, 1 | Авăн, 29 |
| 2009 | Çурла, 21 | Авăн, 20 |
| 2010 | Çурла, 11[3] | Авăн, 9[3] |
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Рамадан уявӗн характеристики
- ^ «Катĕр» сăмахăн пĕлтерĕшĕ
- ^ 1 тата 2 Христиансемшĕн — Сăпас типпи, мăсăльмансен Раматан пуçланчĕ(ĕçлемен каçă) (чăв.)
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Раматан ырă витĕмĕ(ĕçлемен каçă) (выр.)
 |
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |