Рембрандт

Рембрандт Харменсзон ван Рейн
	Рембрандт Харменсзон ван Рейн
	Rembrandt Harmenszoon van Rijn
	; Хăйне хăй ÿкернĕ сăнар - 1638
Çуралнă чухнехи ят:	Рембрандт Харменсзон ван Рейн
Çуралнă вăхăт:	1606, утă, 15
Çуралнă вырăн:	Лейден
Вилнĕ вăхăт:	1669, юпа, 4
Вилнĕ вырăн:	Амстердам
Жанр:	ӳнер, гравюра
Стиль:	реализм
Паллă ĕçсем:	Аташнă ывăл таврăнни
	Викиампарти ĕçсем

Рембрандт Харменс ван Рейн (нидерл. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 1606-1669) — голланд ӳнерçи, ӳкерçи тата гравюра аслă ăсти, Голланди ӳнерĕн ылтăн ĕмĕрти чи мăнаçлă элчи.

Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ

Рембрандт Харменсзон ван Рейн 1606-мĕш çулхи утă уйăхĕн 15-мĕшĕнче сумлă арман хуçи Хармен Герритсзон ван Рейнпа Нелтген Виллемсдохтер ван Зойтбрюх кил-йышĕнче Лейден хулинче çуралнă.

Ашшĕ ăна лайăх пĕлÿ пама тăрăшнă: каярахпа Лейден университетĕнче вĕрентес шутпа латин шкулне вĕрентме кĕртнĕ, анчах Рембрандт вĕренес темен, ăна ытларах ÿнер ĕçĕ кăсăклантарнă. Çавна май ашшĕ ăна Якоб ван Сваненбюрх ÿнерçĕ лаçне вĕренме кĕртет. Сваненбюрх вăтам ÿнерçĕ пулин те лайăх шутра пулнă, вăл Италире те пулса курнă.

Тепĕр виçĕ çултан Рембрандт Амстердама каять. Кунта вăл Адам Эльсгеймер вĕренекенĕн, Питер Ластман ÿнерçĕ лаçĕнче вĕренет.

1623-мĕш çулта вăл тăван çĕршыва таврăнать.

1628-мĕш çул тĕлнелле вăл хатĕр ÿнерçĕ пулса тăрать. Мĕнле пулсан та ку вăхăталла унăн лаçĕнче малашри паллă ÿнерçĕ Герард Доу вĕренет. Рембрандтăн пĕрремĕш паллă ĕçĕсем 1627-мĕш çула тивеççĕ. Вăл канусăр ĕçлесе хăйĕн ăсталăхне туптать. Таврари пурнăç, тăванĕсемпе паллаканĕсем ăна çын сăнарĕсене ÿкерме кирлĕ пулаççĕ. Вăл амăшĕпе ашшĕн тата хăйĕн сăнарĕсене, урамри халăхăн пулса-иртен пурнăçне ÿкерет. Унсăр пуçне ют çынсенчен ыйтнипе сăнарĕсене хайласа сутать. 1630-мĕш çулта мăйĕ çине иккĕллĕ сăнчнр çакнă арçвн сăнарне ÿкерет.

1631 çулта Амстердама пурăнма куçать, тăван хулинче сайра пулать. Амстердамра вăл тăтăшах паллă ӳнерçĕ пулса тăрать, нумай ĕçлет, çын сăнарĕсене ыйтнипе хайлать, хулари еврей паçĕнчи кăсăклă çын сăнарĕсене ÿкерет. Ку хушăра вăл «Анатомине вĕренни» (1632), Коппеноль сăнарĕ,Каллиграф сăнарĕ (1631) хайлать.

1634-мĕш çулта Рембрандт юрист хĕрне, Саския ван Эйленбюрха качча илет. Ку унăн пурнăçĕнчи чи телейлĕ тапхăрĕ пулать: вăл пуйса каять, нумай заказсем илет. Саския сăнарĕсем ун ĕçĕсенче унта та кунта та тĕл пулаççĕ — сăнарĕсенче те, урăх темаллă ĕçĕсемпе гравюрисенче те. Паллăрах ĕçĕсенчен çаксем уйрăлса тăраççĕ: «Качча каякан хĕр», «Саския сăнарĕ», «Рембрандт арăмĕпе». Анчах пуянлăхпа телей унăн шăпинче вăраха пыман: 1642-мĕш çулта Саския cарăмсăр вилсе каять. Тăватă ачинчен амăшĕнчен ывăлĕ Титус çех пурăнса ирттерет.

Çак инкек хыççăн унăн пурнăçне килти тарçăра ĕçленĕ çамрăк хĕрарăм — Хендрикье Ягер (Стоффелс) илемлетет, вĕсен хĕрача çуралать. Анчах Рембрандт ÿнер тата сайра пур япаласем пухма пикеннĕ пирки укçа-тенкĕрен хĕсĕнме тивет, вăл нумай укçа тăкаклать, 1656-мĕш çулта парăмне тÿлеймен парăмçă ятне илет.

1658-мĕш çулта хăйĕн килне хăварса хăна çуртне куçса пурăнма тивет. Ăна пулăшас тесе Хендрикье Титуспа пĕрле ÿнер - тавраш, гравюра, сайра япаласен çуту - илÿ лавккине уçаççĕ. Çапах та ĕçĕсем ăнсах пымаççĕ, 1661-мĕш çулта Хендрикье вилсен татах та япăхланаççĕ. Тепĕр çичĕ çултан ÿнерçĕн ывăлĕ, Титус та çут тĕнчерен уйрăлать.

Йывăрлăхра та Рембрандт хăватлăхне çухатмасăр ĕçленĕ, пĕрех чухăнлăхран тухайман, ĕçĕсане сутма та йывăрланнă. Ку вăхăталла халăха ытларах çутăнкка, илĕртÿллĕ ÿкерчĕксем килĕшме тытаннă, Рембрандтăн хăйне май меллĕ ÿнер ĕçĕсем килĕшми пулнă. Băл 1669-мĕш çулхи юпа уйăхĕн 4-мĕшĕнче Амстердамра вилсе кайнă.

Пĕлтерĕшĕ

Çывăх пăхсан та курман хăй вăхăтĕнчи уяса хаклама пĕлмен халăхран уйрăм, малашнехи ăрусем Рембрандта ÿнер кун-çулĕн чыслă та çÿллĕ шайне лартнă. Ытти ÿкерçĕсенчен Рембрандт çутăпа ĕмĕлкене мĕнле ÿкернипе уйрăлса тăрать. Вăл нумай тĕслĕ сăрăсемпе усă курмасть, пĕр пек тĕслĕрех сăрăсемпе çынăн чун-кăмăлне тарăннăн кăтартать, тулли пурнăçлă сăнарлă ĕçĕсенче вăл чи пĕлтерĕшлĕрех паттăрсене е япаласене çивĕччĕн уйăрать, çутă çинче кăтартать, вĕтĕ япаласене те тăрăшса сăнарлать, Унăн ĕçĕсенче сывлăш пур пек туйăнать, çутăпа ĕмĕлке çемçен те асамлăн выляççĕ. Çавăнах унăн гравюрисем çинчен те калама пулать. Вăл шутсăр нумай ĕçленĕ, пур ĕçĕсене асăнса илме те йывăр. Унăн пултарулăхĕ анлă та тĕрлĕ енлĕ : çын сăнарĕ, хăй вăхăтри пурнăç, халап, библи ,евангели, историллĕ кун-çул. Тĕнчери чи чаплă курав речĕсемпе музейсем унăн ĕçĕсемпе мухтанаççĕ. Пуринчен те ытларах унăн ĕçĕсем Амстердамра упранаççĕ. Эрмитажра та пысăк ÿнер пуххи упранать. Вăл чылай чаплă ятлă ÿнерçĕсене вăйлă витĕм хунă, вĕсен хушшинче унăн вĕренекенĕсем —

Герард Доу (Gerrit Dou) 1628—1632
Исаак де Йодервиль (Isaac de Jouderville) 1629—1632
Якоб де Вет (Jacob de Wet) 1631—1632
Виллем де Портер (Willem de Poorter) 1631—1632
Говерт Флинк (Govaert Flinck) 1633—1637
Корнелис Браувер (Cornelis Brouwer) около 1634
Гербрандт ван ден Экхоут (Gerbrandt van den Eeckhout) 1635—1641

Лендерт ван Бейрен (Leendert van Beyeren) 1636—1642
Фердинанд Боль (Ferdinand Bol) 1636—1643
Ян Викторс (Jan Victors) 1636—1640
Якоб ван Дорстен (Jacob van Dorsten) 1640—1645
Самюэл ван Хогстратен (Samuel van Hoogstraeten) 1640—1646
Абрам Фернериус (Abraham Furnerius) 1640—1646
Рейнер ван Хервен (Reynier van Gherwen) 1640—1646
Ламберт Доомер (Lambert Doomer) 1640—1642
Карел Фабрициус (Carel Fabritius) 1640—1644
Бернхард Кейл (Bernhard Keil) 1641—1644
Кристоф Паудисс (Christoph Paudiss) 1642—1644
Иоганн Мейр (Johann Ulrich Mayr) 1642—1649
Барент Фабрициус (Barent Fabritius) 1643—1646
Карел ван дер Плюйм (Karel van der Pluym) 1643—1646

Дирк Сантвоорт (Dirck Santvoort) 1647—1648
Николас Мас (Nicolaes Maes) 1647—1651
Хендрик Хеершоп (Hendrick Heerschop) 1649—1650
Константин ван Ренесс (Constantijn van Renesse) 1649—1653
Виллем Дрост (Willem Drost) 1650—1654
Иоганн де Йонг Равен (Johannes De Jonge Raven) 1650—1651
Абрам ван Дейк (Abraham van Dijck) 1650—1651
Питер де Виз (Pieter de With werkz.) 1650—1651
Хейман Дюлларт (Heyman Dullaert) 1652—1656
Иоганн ван Глаббек (Johannes van Glabbeeck) 1652—1656
Якоб Левек (Jacobus Levecq) 1652—1656
Титус ван Рейн (Titus van Rijn) 1654—1657
Иоганн Лепенюс (Johannes Leupenius) 1660—1661
Арт де Гельдер (Aert de Gelder) 1661—1668
Готфрид Неллер (Godfried Kneller) 1668—1669
Антион ван Борссом (Anthonie van Borssom)

Паллă ĕçĕсем

«Тульп тухтăр анатомине вĕрентни» (1632)

«Даная» (1636/1643)
«Европана вăрлани» (1632)
«Авраама чÿклени» (1635)
«Флора» (1654)
«Шыва кĕрекен хĕрарăм» (1654)
«Арман» (1641)
«Виçĕ йывăç» (1643)
«Сăваплă кил-йыш» (1645)
«Синдиксем» (1662)
«Артаксеркс, Аман тата Эсфирь» (1660)
«Çухалса çÿренĕ ывăл таврăнни» (1666/1669)
«Еврей çураçнă хĕр» (1665)

Курав речĕ

Хăйне хăй ÿкернĕ сăнарсем

Кино

«Рембрандт» / Rembrandt — реж. Александр Кордăн фильмĕ, Аслă Британи, 1936.
«Рембрандт: Портрет 1669» / Rembrandt fecit 1669 — реж. Йос Стеллинг (Нидерландсем, 1977)
«Рембрандт» / Rembrandt — реж. |Шарль Маттон (Германи, Франци, Нидерландсем, 1999)
«Çĕрлехи хурал» / Nightwatching — реж. Питер Гринуэй (Аслă Британи, Франци, Канада, Германи, Польша, 2007)
«Рембрандт. Эпĕ айăплатăп!» / Rembrandt’s J’accuse — реж. Питер Гринуэй (Аслă Британи, 2008)

Вуламалли

Рембрандт ван Рейн, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907
Голландский рисунок 17-го века.М.,«Изобразительное искусство»,1974

Асăрхавсем

Каçăсем

Çавăн пекех пăхăр: Рембрандт офорчĕсем.

Рембрандт пурнăçĕпе пултарулăхĕ (выр.)
Русскоязычный сайт о Рембрандте с анализом основных картин
Полный каталог картин Рембрандта по данным исследовательского проекта «Рембрандт» 2012 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
Голландский живописец Рембрандт 2013 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ.
Дмитриевская Л. Н. Образ книги в творчестве Рембрандта

п • с • т Рембрандт
Ӳкерчĕксем	Якоб де Гейн III портречĕ (1632) · Тульп тухтăрăн анатоми урокĕ (1632) · Европăна вăрлани (1632) · Саския, Флора сăнарĕпе (1634) · Ашкăнчăк ывăл тавернăра (1635) · Чул кĕпер (1638) · Трип Марийĕн портречĕ (1639) · Автопортрет (1640) · Çĕрлехи хурал (1642) · Даная (1636—1647) · Аристотель, Гомер бюсчĕпе (1653) · Флора (Рембрандт ӳкерчӗкӗ) (1654) · Отречение Петра (1660) · Артаксеркс, Аман тата Эсфирь (1660) · Юлий Цивилис каварĕ (1661) · Синдиксем (1662) · Çураçнă еврей хĕрĕ (1665) · Ашкăнчăк ывăл таврăнни (1666—1669)

Гравюрăсем	Арман (1641) · Виç йывăç (1643) · Чирлекенсене сыватакан Христос (1643—1649) · Фауст (1652) · Виç хĕрес (1653) · Христос халăх умĕнче (1655)