Сĕтпе ӳсекенсем

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Сĕтпе ӳсекенсем – çурăм шăммиллĕ чĕрчунсен класĕ. Вĕсем ытти çурăм шăммиллисенчен чĕрĕ çăвăр çавăрланипе тата çурасене сĕтпе ӳстернипе уйрăлса тăраççĕ.

Шăмшак[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сывлав системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сĕтпе ӳсекенсен сывлав системи тип пырпа ӳпкерен тăрать. Ӳпкере тип пыр çулĕсем туратланса каяççĕ, пĕчĕкленсе пырса сывлăш хăмпине (альвеола) куçаççĕ. Ăна вĕтĕ юн тымаррисем карса илнĕ. Сĕтпе ӳсекенсем ытти чĕр чунсенчен чĕре карри пуррипе уйрăлса тăраççĕ. Вăл сывлав системин тĕп пайĕ шутланать.

Юн системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каяш системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пӳре юн тасатакан орган. Вăл кӳлепипе нимĕç пăрçине аса илтерет, пилĕк тĕлĕнче, çурăм шăммин ик аяккипе вырнаçнă. Пӳре юн тасатса тасамарлăха шăка куçарать. Çак шĕвек шăк çулĕсемпе шăк хăмпинче пуçтарăнать. Çын организмĕнчен шăк каналĕсем пулăшнипе тухать.

Нерв системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Апат системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Классификации[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сĕтпе ӳсекенсене классификацилессине тем тĕрлĕ те туса пăхнă. Аяларах эпир вĕсенчен пĕрне илсе кăтартатпăр. Малтанхи чĕрчунсен класс айĕ:

Тискер чĕрчунсен класс айĕ:

Mammalia[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пулса кайни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сĕтпе ӳсекенсем тирас тапхăрĕнче цинодотсенчен пулса кайнă.

Пурăнакан вырăнĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сĕтпе ӳсекенсем тĕнчен пур кĕтесĕсенче те тĕл пулаççĕ. Клоач йышшисене Австралипе Çĕнĕ Гвинейăра курма пулать, хутаçлисене – Австралире кăна.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вулав валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]