Федераллӑ Тӗпчев Бюровӗ

Федераллӑ Тӗпчев Бюровӗ
Federal Bureau of Investigation
Бюро эмблеми
Патшалăх:	АПШ
Йĕркеленĕ:	26 утă 1908 çул
Юрисдикци:	АПШ юстици министерстви
Бюджет:	8,7 миллиард $ (2016)
Вăтам йышĕ:	35 902 ӗҫтеш (вӗсенчен 13 785 агенчӗсем)
Ертӳлĕх
Ертӳçĕ:	Кристофер Рэй
Çумĕ:	Пол Аббате
Сайт
www.fbi.gov

ФТБ элеменчӗ

Федераллӑ Тӗпчев Бюровӗ (ФТБ; акӑл. Federal Bureau of Investigation, FBI) — федерацин право сыхлавӗн агентстви тата, пӗр вӑхӑтрах, шалти разведкӑпа контрразведка органӗ, Пӗрлешӳллӗ Штатсен антитеррор ӗҫ-хӗлӗн органӗ. ФБР АПШ юстици министерствин тата АПШ разведка пӗрлӗхӗн тӗп пайӗ шутланать.

Тӗпчевсен федераллӑ бюровӗ Генеральнӑй прокурора тата Наци разведкин Директорне пӑхӑнать. АПШ контрразведкӑпа антитеррор ӗҫ-хӗлӗн тӗп органӗ шутланать. Унӑн полномочийӗ шутне федераци патшалӑхӗн саккунне пӑснине тӗпчесси тата патшалӑхӑн, нацин тата президентӑн хӑрушсӑрлӑхне тивӗҫтересси, ҫав шутра разведка даннӑйӗсене агентура тата техника хатӗрӗсемпе пухасси кӗрет.

АПШ гражданӗсене патшалӑх хӗсметне илме заявлени паракансене пӗтӗмӗшле тӗрӗслев ирттерекен тытӑм пек паллӑ. ФБР юрисдикцийӗ айне федераллӑ преступленисен 200 тӗсӗнчен кая мар лекеҫҫӗ. 1908 ҫулта никӗсленӗ.

Тӗп задачӑсем

Официаллӑ сайт пӗлтернӗ тӑрӑх, ФБР ӗҫ-хӗлӗ ҫак приоритетсем ҫинче никӗсленет:

• Пӗрлешӳллӗ Штатсене террор атакӗсенчен хӳтӗлени.
• Пӗрлешӳллӗ Штатсене ют ҫӗршыв разведкисенчен, шпионажран тата кибероперацисенчен хӳтӗлесси.
• Чылай киберпреступлени ӗҫӗ-хӗлӗпе кӗрешеҫҫӗ.
• Патшалӑх коррупцийӗпе пур шайра та кӗрешеҫҫӗ.
• Граждан прависене хӳтӗлени.
• Транснаци криминал предприятийӗсемпе кӗрешеҫҫӗ.
• Чылай шурӑ ҫухаллӑ преступленипе кӗрешеҫҫӗ.
• Чылай пусмӑрланӑ преступленипе кӗрешеҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшле ҫырса кӑтартни

2013 ҫулхи ҫурлан 22-мӗшӗ тӗлне ФБР-та 35 902 сотрудник ӗҫлет. Вӗсенчен — 13 785 «ятарлӑ агентовка» (урӑхла каласан, кадр оперативлӑ йыш) тата 22 117 ҫын пӑхса тӑракан персонал: аналитиксем, лингвистсем, ӑсчахсем, ИТ-специалистсем тата ыттисем те. Вӗсем профессиллӗ, административлӑ, техника, канцеляри, ремесла, суту-илӳ тата пулӑшса пыракан функцисене пурнӑҫлаҫҫӗ. 9 800 яхӑн сотрудника ФБР штаб-хваттерӗ валли (FBIHQ) тата вырӑнсенчи 18 000 яхӑн сотрудника палӑртнӑ.

ФБР темиҫе оперативлӑ пайран тӑрать, вӗсенчен чи пысӑкки — Криминаллӑ следстви уйрӑмӗ (Criminal Investigative Division, CID). Лаборатори уйрӑмӗ, чи пысӑк криминалистика подразделенийӗ шутланать — нейтронлӑ анализ валли ядерлӑ реакторпа усӑ курмалли практика пур. Ытти пайӗсен шалти ыйтусене йӗркелесси шутне кӗрекен административлӑ функцисем ҫеҫ пур: кадр, финанс, управлени т. ыт. те.

Кун-Ҫул

ФБР 1908 ҫулхи утӑн 26-мӗшӗнче АПШ Генеральнӑй прокурорӗ Чарльз Джозеф Бонапарт пуҫарӑвӗпе Теодор Рузвельт президентлӑхӗ вӑхӑтӗнче Ятарлӑ агентсен организацийӗ пулса тӑнӑ. Малтан йӗркелӳ Бюро Тӗпчев (BOI) ятне панӑ, 1932 ҫулта Пӗрлешӗннӗ Штатсен Тӗпчевӗсен Бюро ята куҫарнӑ. Ҫитес ҫул вӑл Чару Пӳлерӗпе ("типӗ" саккуна пурнӑҫланине тӗрӗслесе тӑракан бюро) пӗрлешсе тӗпчев пайӗ (DOI) ҫӗнӗ ят илнӗ. 1935 ҫулта кӑна бюро хальхи ята илнӗ — Федерацин тӗпчев бюровӗ. Унчченхи BOI директорӗ — Эдгар Гувер — ФБР пӗрремӗш директорӗ пулса тӑнӑ, ҫак постра 37 ҫул тӑнӑ. Гувер вилнӗ хыҫҫӑн саккун кӑларакансем пулас директорсем 10 ҫул максималлӑ тапхӑрпа пурӑннине чакарса саккуна улӑштарнӑ.

Эдвардӑн ятарлӑ агенчӗ Этертон Бюро ӗҫленине пула неореволюционерсен мексика ҫарне Калифорни чикки урлӑ 1920 ҫулта витермелли плансем ҫинчен пӗлнӗ. 1930-мӗш ҫулсенчи "криминаллӑ вӑрҫӑ" тенинче ФБР агенчӗсем ҫаратнипе, ҫынсене вӑрланипе тата вӗлернипе паллӑ преступниксене арестленӗ е вӗлернӗ, вӗсен хушшинче: Джон Диллинджер, Малыш Нельсон, Элвин Карпис тата Джордж "Автомат" Келли, Красавчик Флойлойд, Банда Баркеров-Карписа. Ҫак эффективлӑ операцисем ФБР тухнин сӑлтавӗ пулса тӑнӑ, капланса килнӗ криминаллӑ вӑрҫа пысӑк хурав панӑ, вӑл уйрӑмах "Аслӑ депресси" вӑхӑтӗнче сисӗнет. ФБР ҫаплах Кӳ-клукс-клан витӗмне чакарас ӗҫре ертсе пыракан вырӑн йышӑннӑ. Криминалистикӑн ӑслӑх детективлӑ лабораторийӗ, ФБР Лабораторийӗ ятпа паллӑскер, официаллӑ 1932 ҫулта уҫӑлнӑ, ку Гуверӑн чи пысӑк ҫитӗнӗвӗ пулнӑ.

1940 ҫултан пуҫласа 1970-мӗш ҫулччен Бюро АПШпа союзниксене хирӗҫ шпионаж пулнӑ тӗслӗхсене тӗпчесе пӗлнӗ. Иккӗмӗш Тӗнче вӑрҫи ҫулӗсенче саботаж акчӗсене хатӗрлекен 8 нацист агентне ярса тытнӑ. ФБР ҫумӗнче йӗркеленнӗ Ятарлӑ разведка служби Ҫурҫӗр, Тӗп тата Кӑнтӑр Америкӑсенче пронацистсен ушкӑнӗсен ӗҫ-хӗлне йӗрлесе пынӑ.

1971 ҫулта ФБР — COINTELPRO 1956 ҫултанпа ӗҫленӗ вӑрттӑн программине огласка панӑ. Ун шайӗнче ведомствӑра ӗҫлекенсем АПШ обществӑлла юхӑмӗсен тӗлӗшпе саккунсӑр провокацисемпе ӗҫленӗ.

1983 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче ФБР-ра заложниксене ирӗке кӑларакан наци ушкӑнне — спецподразделение — туса хунӑ, унӑн тӗп функцийӗ заложниксене ирӗке кӑларакан операцисене ирттересси шутланнӑ.

Нью-Йорк ФБР агенчӗсем ФБР уйрӑмах пӑшӑрханнин тӗшши — чӗрчунсен прависемшӗн кӗрешекенсен ӗҫӗ-хӗлӗ. Агентство пӗлтернӗ тӑрӑх, чӗрчунсене ирӗке кӑларма чӗнекен тата ҫавна май ӑслӑлӑх лабораторийӗсене тапӑнакан тата вут тивертме ертсе пыракан тӗрлӗ экстремистла ушкӑнсен ӗҫӗ-хӗлӗнчен сиен кӳни 1979 ҫултан пуҫласа 2009 ҫулччен АПШ 110 миллион ытла долларпа танлашнӑ. Хӑйӗн докладӗнче терроризмпа кӗрешекен пайӗн секци пуҫлӑхӗ Дж. Джарбо 2006 ҫулта кунашкал организацисен ӗҫ-хӗлне террорла хӑрушлӑх тесе ят панӑ.

ФБР чи пысӑк операцийӗпе ӗҫлеттернӗ агентсен шучӗпе Пуэрто-Рико полици сотрудникӗсене 2010 ҫулхи юпа уйӑхӗнче арестленӗ, коррупципе наркотикпе усӑ курма шанман. Операци вӑхӑтӗнче 130 яхӑн ҫынна арестленӗ, унта ФБР пин яхӑн агенчӗ хутшӑннӑ.

2020 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче, Гудзоновсен институтӗнче ФБР директорӗ Кристофер Рэй Китай енчен контрразведка хӑрушлӑхӗ пурри ҫинчен пӗлтернӗ. Ун сӑмахӗсемпе, ФБР вӑйра тӑракан контрразведка тӗпчевӗсен ҫуррине яхӑн апла-капла Китайпа ҫыхӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах ФБР контрразведкин тӗп приоритечӗ шӑпах "китай хӑрушлӑхне" хирӗҫ тӑни пулса тӑрать.

Тытăм

ФБР нумай функциллӗ тата пулӑшу подразделенийӗсенчен тӑрать. Пысӑк пайӗсене (branches) директорӑн ӗҫ тӑвакан пулӑшуҫисем, ытти пайӗсене, управленине, ушкӑнӗсене тата офисӗсене — директор пулӑшуҫисем ертсе пыраҫҫӗ. Штаб-хваттерсӗр пуҫне ФБР АПШ территоринче 56 регион офисӗ (field offices) пур.

• Директор офисӗ (Office of the Director).
• Финанссемпе объектсен пайӗ (Finance and Facilities Division, FD).
• Информаци менеджменчӗн пайӗ (Information Management Division, IMD).
• Инспекци уйрӑмӗ (Inspection Division, INSD). ФБР подразделенийӗсен инспекци тӗрӗслевӗсене пурнӑҫлать, шалти тӗпчевсене илсе пырать.
• Insider Threat Office, InTO)
• Информаци технологисемпе ӗҫлекен ертӳҫӗн офисӗ (Office of the Chief Information Officer, OCIO).
• Тулли праваллӑ ӗҫ йӗркелӗвӗн ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен офис (Office of Equal Employment Opportunity Affairs, OEEOA). Бюро тата соискательсем валли пур рабочи валли те тулли праваллӑ ӗҫ хатӗрӗ гарантилет, ҫапла вара федераци директивисемпе килӗшӳллӗн предвзятость никӗсӗпе кӑларса пӑрахать: расӑ, тӗне ӗненни, ӳт тӗсӗ, ӗҫлейменни е наци йӑхӗнчен тухни.
• Офис генерального юрисконсульта (Office of the General Counsel, OGC). Юридический персонал Бюро, дает юридическую консультацию директору и других служащим ФБР. Юридици тӗпчевҫисем (акӑлч. legal researchers) тата OGC юридици каркасӗпе саккунсене тата наци хӑрушсӑрлӑхне пӑхӑннине сӑнаса тӑмалли административлӑ условисемпе тивӗҫтереҫҫӗ.
• Профессиллӗ яваплӑх управленийӗ (Office of Professional Responsibility, OPR). ФБР служащийӗсем тунӑ преступленишӗн должноҫри пӑтӑрмахсене е айӑплава тӗпченӗ хыҫҫӑн йышӑнусем тӑвать. Асӑннӑ Бюро политики — вӗсем, ҫапла вара, АПШ Юстици министерстви енчен шалти тӗрӗслеве пурнӑҫлани.
• Офис общественных отношений (Office of Public Affairs, OPA). Прессӑпа тата общественноҫпа хутшӑнас енӗпе ӗҫлекен коммуникаци центрӗ. Ҫак информаци центрӗ кӑна Бюро тӗлӗшпе панӑ ыйтусем ҫине хуравсем парать.
• Конгреспа ҫыхӑннӑ офис (Office of Congressional Affairs, OCA).
• Офис разнообразия и инклюзивности (Office of Diversity and Inclusion, ODI).
• Тӳрӗлӗхпе тӳрӗ кӑмӑллӑх офисӗ (Office of Integrity and Compliance, OIC).
• Шалти аудит офисӗ (Office of Internal Auditing).
• Омбудсмен офисӗ (Office of the Ombudsman).
• Вашингтонри ФБР агенчӗсем Кадр планлас ӗҫ офисӗ (Resource Planning Office, RPO). ФБР персоналне тытса пынӑшӑн тата вербовкӑшӑн яваплӑ. Бюро аппаратурин хӑрушсӑрлӑхӗшӗн ответ тытать. ФБР уҫӑ тата вӑрттӑн банк счечӗсене тӗрӗслесе тӑрать.
• Уголовлӑ тӗпчев, реагировани тата кибернетика уйрӑмӗ (Criminal, Cyber, Response, and Services Branch, CRSB).
  • Уголовлӑ тӗпчев уйрӑмӗ (CID). Чи пысӑк подразделени. CID пӗтӗм федераллӑ преступленисен анлӑ спектӑрне тишкерет, сӑмахран: йӗркеленӗ преступность, раса тӑпри ҫинчи преступленисем, суйлавра улталанни, правительство коррупцийӗ, ҫынсене вӑрлани, банк ҫаратни, сериллӗ ҫын вӗлерни тата ытти те.
  • Кибер-пай (Cyber Division, CyD).
  • Чрезвычайлӑ пӑтӑрмахсем ҫине тимлӗх уйӑракан ушкӑн (Critical Incident Response Group, CIRG).
  • Тӗнчери операцисен уйрӑмӗ (International Operations Division, IOD).
  • Тӳсекенсене пулӑшакан уйрӑм (Victim Services Division, VSD).

• Ӑслӑлӑхпа технологи пайӗ (Science and Technology Branch, STB).
  • Криминаллӑ юстицин информаци хӗсмечӗсен уйрӑмӗ (Criminal Justice Information Services Division, CJIS).
  • Лаборатори уйрӑмӗ (Laboratory Division, LD).
  • Оперативлӑ технологисен уйрӑмӗ (Operational Technology Division, OTD).
• Информаци технологисен пайӗ (Information and Technology Branch, ITB).
  • IT Enterprise Services Division, ITESD)
  • ИТ заявкӑсемпе даннӑйсен уйрӑмӗ (IT Applications and Data Division, ITADD).
  • ИТ инфраструктура пайӗ (IT Infrastructure Division, ITID).
• Наци хӑрушсӑрлӑхӗн пайӗ (National Security Branch, NSB).
  • Контртеррор уйрӑмӗ (Counterrorism Division, CTD).
  • Контрразведка уйрӑмӗ (Counterintelligence Division, CD).
  • Weapons of Mass Destruction Directorate, WMDD)
  • Террористсене палӑртакан центр (Terrorist Screening Center, TSC).
  • Уйрӑммӑн тытса чарнисене тӗпчекен ушкӑн

• Разведка пайӗ (Intelligence Branch, IB).
  • Разведка управленийӗ (Directorate of Intelligence, DI).
  • Партнёрсемпе хутшӑнса ӗҫлес офис (Office of Partner Engagement, OPE).
  • Пайӑр сектор офисӗ (Office of Private Sector, OPS).
• Кадрсен пайӗ (Human Resources Branch, HRB).
  • Кадрсен пайӗ (Human Resources Division, HRD).
  • Хатӗрленӳ пайӗ (Training Division, TD).
  • Хӑрушсӑрлӑх пайӗ (Security Division, SecD).

Ведомствӑсем хушшинчи оперативлӑ ушкӑнсем

ФБР тата ытти федераци, регион, ҫаплах вырӑнти правӑна сыхлакан органсем хушшинчи партнёрлӑха кӑтартаҫҫӗ. Оперативлӑ ушкӑнсен йышне пӑхса тӑракан территорие тата яваплӑх сферине пӑхӑнса пӗҫереҫҫӗ. Тӗслӗхрен, Нью-Йорк контртерроризм енӗпе пӗрлештернӗ оперативлӑ ушкӑн шутне ФБР, Шалти хӑрушсӑрлӑх министерствин, Хӳтӗлев министерствин, Нью-Йорк полици департаменчӗн, Нью-Йорк тата Нью-Джерси порт управленийӗн полицин, Нью-Йорк штачӗн полицин, ҫавӑн пекех ытти хӑш-пӗр органсен представителӗсем кӗреҫҫӗ.

• Контртерроризм енӗпе пӗрлештернӗ операци ушкӑнӗсем (Joint Terrorism Task Force, JTTF).
• National Cyber Investigative Joint Task Force, NCIJTF)
• Контрразведкӑн наци оперативлӑ ушкӑнӗ (National Counterintelligence Task Force, NCITF).
• Оперативные группы по насильственному бандитизму и безопасности улиц (Violent Gang Safe Streets Task Force, VGSTF).

Тиркев

ФБР хӑйӗн ӗҫӗсемшӗн пӗрре мар критикленӗ. ФБР общественноҫа хӑй ҫине ытларах тимлӗх уйӑрать, терроризма хирӗҫ тӑма пулӑшакан ӗҫ-хӗле вӑйлатнӑ май. Ҫакӑнпа пӗрлех унччен Бюрона хытӑ критикленӗ тӗслӗхсем те пӗрре мар пулнӑ.

Сӑмахран, Human Rights Watch Колумби университечӗн ҫын прависен институчӗпе пӗрле 2014 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче нумаях пулмасть 27 суд процесне тӗпченипе доклад пичетленӗ, унта мӑсӑльмансем тӗрлӗ террор акчӗсене хӑтлӑлатма шухӑшланӑшӑн айӑпланӑ. Палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак ҫынсенчен ҫуррине яхӑн тӗлӗшпе ФБР подставка операцийӗсем ирттернӗ. "ФБР ҫынсене террористла акцисем тума хӗтӗртнӗ" — тесе палӑртнӑ HRW заявленийӗнче.

1993 ҫулта ФБР ӑнӑҫсӑр спецоперацине пула 51 кун хупӑрланӑ хыҫҫӑн кайнӑ "Давид Турачӗ." сектӑна хирӗҫ, Уэйко, Техас хулинче, 79 ҫын вилнӗ, вӗсенчен 21-шӗ ача пулнӑ.

1996 ҫулхи Ҫуллахи Олимпиадӑра Атлантӑра сирпӗннине тӗпченӗ, ӑна пула 2 ҫын вилнӗ тата 100 ытла аманнӑ, нумай нарекани кӑларнӑ.

2001 ҫулта ФБР агенчӗ Роберт Ханссен СССП шпионажӗнче, кайран Раҫҫей шайне кӗртнӗ, ҫакӑншӑн ӑна ӗмӗрлӗхе хупма приговор йышӑннӑ. Ҫакӑ пысӑк харкашу ҫуратрӗ, ФБР-та практикӑра пулакан хӑрушсӑрлӑх системине ыйтупа тивӗҫтерме хистерӗ.

2001 ҫулхи авӑнӑн 11-мӗшӗнче пулса иртнӗ ӗҫсене тӗпченӗ Комиссин 9/11-мӗш пӗлтерӗвӗ ФБР тата ЦРУ хӑйсен тивӗҫӗсене тӳрӗ кӑмӑлпа пурнӑҫламанни, террористла атакӑна сирсе яма пулӑшакан сведенисене тимлӗх уйӑрманни ҫинчен пӗлтернӗ. Ытти-хыттисӗр пуҫне ФБР ӑшӗнче улшӑнусем тумалли нумай рекомендацие асӑнса тухнӑ.

ФБР полномочисене чикӗленӗ тавлашуллӑ тӗслӗхсенче йышӑнусем тӑвас тата МИХсенче хӑйсен ӗҫ-хӗлне ҫутатма витӗм кӳме хӑтланнӑшӑн вырӑнти, патшалӑх тата ытти федераллӑ агентствӑсене те тӑтӑшах критиклеҫҫӗ.

ФБР-та 2007 ҫулта ирттернӗ шалти тӗпчев килти телефон калаҫӑвӗсем, e-mail тата финанс операцийӗсем ҫинчен калакан даннӑйсене пухнӑ чухне правилӑсен бюровӗн сотрудникӗсем йӗркене пӑснӑ пин ытла тӗслӗхе палӑртнӑ.

Тӗрӗслев ФБР 2002 ҫултанпа тӗпченӗ ӗҫсен вунӑ процентне кӑна ярса илнӗ тесе пӗлтереҫҫӗ. Анчах ҫак пысӑках мар калӑпӑш та саккунпа палӑртнӑ процедурӑсене, наци хӑрушсӑрлӑхне (National Security Letter — NSL) тытса тӑманнине кӑтартса панӑ. Ку ыйтусем ҫирӗп вӑрттӑнлӑхлӑ, пурнӑҫлама тивӗҫ, суда ырлама хушмаҫҫӗ. Вӗсемпе усӑ курмалли практикӑна 2001 ҫулхи авӑнӑн 11-мӗшӗнче терактсем хыҫҫӑн кӗртнӗ. Паллӑ ӗнтӗ, ФБР сотрудникӗсенчен нумайӑшӗ вӗсем патне кирек мӗнле, пӗчӗк сӑлтавпа та чупса пырать. 2005 ҫулта кӑна ҫакӑн пек 19 пин ытла ыйту панӑ.

700 тӗслӗхре ҫырусене телефон компанийӗсене тата ҫыхӑну пулӑшӑвӗ паракан ытти фирмӑсене янӑ. 14 тӗслӗхре ФБР NSL пулӑшнипе финанс институчӗсен ӗҫ-хӗлӗ пирки тулли отчет илнӗ, ҫакна террористла хӑрушлӑх сиксе тухас хӑрушлӑх сиксе тухсан кӑна патриотизм ҫинчен калакан саккун ирӗк панӑ. Вунӑ тӗслӗхре ФБР ӗҫченӗсем NSL-па усӑ курнӑ, вӗсем ҫак ыйтусен витӗмне лекмеҫҫӗ, сӑмахран, ФБР ӑна ҫыру содержанийӗ ҫинчен е-mail информаци пама ыйтнӑ, ҫав вӑхӑтрах NSL-па усӑ курса илекенсемпе ӑсатакансем ҫинчен ҫеҫ даннӑйсем илме ирӗк панӑ.

Пуҫлӑхсем

АПШ тӗпчевӗсен бюровӗ

• Стенли Финч (1908 ҫулхи утӑн 26-мӗшӗ — 1912 ҫулхи акан 30-мӗшӗ)
• Александр Бьеласки (1912 ҫулхи акан 30-мӗшӗ — 1919 ҫулхи нарӑсӑн 10-мӗшӗ)
• Уильям Аллен (1919 ҫулхи нарӑсӑн 10-мӗшӗ — 1919 ҫулхи ҫӗртмен 30-мӗшӗ)
• Уильям Флинн (1919 ҫулхи утӑ, 1 — 1921 ҫулхи ҫурла, 21)
• Уильям Бёрнс (1921 ҫулхи ҫурлан 22-мӗшӗ — 1924 ҫулхи ҫӗртмен 14-мӗшӗ)
• Джон Эдгар Гувер (ҫу, 10 1924 ҫул — 1935 ҫул)

АПШ тӗпчевӗсен федераци бюровӗ

• Джон Эдгар Гувер (1935 — 1972)
• Луис Патрик Грей III (1972 ҫулхи ҫӑвӑн 3-мӗшӗ — 1973 ҫулхи акан 27-мӗшӗ)
• Уильям Ракелcхаус (1973 ҫулхи акан 30-мӗшӗ — 1973 ҫулхи утӑн 9-мӗшӗ)
• Кларенс Келли (1973 ҫулхи утӑн 9-мӗшӗ — 1978 ҫулхи нарӑсӑн 15-мӗшӗ)
• Джеймс Б. Адамс (1978 ҫулхи нарӑсӑн 15-мӗшӗ — 1978 ҫулхи нарӑсӑн 23-мӗшӗ)
• Уильям Х. Уэбстер (1978 ҫулхи нарӑсӑн 23-мӗшӗ — 1987 ҫулхи ҫӑвӑн 25-мӗшӗ)
• Джон Е. Отто (1987 ҫулхи ҫӑвӑн 26-мӗшӗ — 1987 ҫулхи чӳкӗн 2-мӗшӗ)
• Уильям С. Сэшшнс (1987 ҫулхи чӳкӗн 2-мӗшӗ — 1993 ҫулхи утӑн 19-мӗшӗ)
• Флойд И. Кларк (1993 ҫулхи утӑн 19-мӗшӗ — 1993 ҫулхи авӑнӑн 1-мӗшӗ)
• Луи Дж. Фри (1993 ҫулхи авӑнӑн 1-мӗшӗ — 2001 ҫулхи ҫӗртмен 25-мӗшӗ)
• Томас Дж. Пиккард (2001 ҫулхи ҫӗртмен 25-мӗшӗ — 2001 ҫулхи авӑнӑн 4-мӗшӗ)
• Роберт Мюллер (2001 ҫулхи авӑнӑн 4-мӗшӗ — 2013 ҫулхи авӑнӑн 4-мӗшӗ)
• Джеймс Коми (2013 ҫулхи авӑнӑн 4-мӗшӗ — 2017 ҫулхи ҫӑвӑн 9-мӗшӗ)
• Эндрю Маккейб (2017 ҫулхи ҫӑвӑн 9-мӗшӗ — 2017 ҫулхи ҫурлан 2-мӗшӗ)
• Рэй Кристофер (2017 ҫулхи ҫурлан 2-мӗшӗ — х.в.)

Асӑрхаттарусем

1. Quick Facts. Federal Bureau of Investigation. Хӑтлав дати: 2013, ҫурла, 22. 2016 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ. 24 Ҫурла уйӑхӗн 2013.
2. Paul M. Abbate. FBI. Хӑтлав дати: 2021 ҫулхи юпан 7-мӗшӗ. 2021 ҫулхи юпан 7-мӗшӗнче архивланӑ.
3. FBI-Frequently Asked Questions. Хӑтлав дати: 2013 ҫулхи ҫурлан 22-мӗшӗ. 2013 ҫулхи ҫурлан 24-мӗшӗнче 2016 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ..
4. Mission & Priorities (акӑл.). FBI.gov. Хӑтлав дати: 2021 ҫулхи нарӑсӑн 10-мӗшӗ. 2020 ҫулхи ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
5. Charles Piller, Robin Mejia. Science Casts Doubt on FBI’s Bullet Evidence (акӑл.). Los Angeles Times (2003 ҫулхи нарӑсӑн 3-мӗшӗ). Хӑтлав дати: 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 12-мӗшӗ. 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче архивланӑ.
6. Animal Rights Terrorism on the Rise in U. S. 2009 ҫулхи утӑн 23-мӗшӗнчи архив копийӗ Wayback Machine // FOX News ҫинче (акӑл.).
7. Federal Bureau of Investigation — Congressional Testimony Архив копийӗ 2002 ҫулхи юпан 2-мӗшӗнче Wayback Machine ҫинче (акӑл.).
8. BuenoLatina. ФБР хӑйӗн чи пысӑк спецоперацине ирттернӗ. Хӑтлав дати: 2010 ҫулхи юпан 24-мӗшӗ. 2014 ҫулхи авӑнӑн 1-мӗшӗнче архивланӑ.
9. ФБР кашни 10 сехетре Китай тӗлӗшпе ҫӗнӗ тӗпчев уҫать. ТАСС. Хӑтлав дати: 2020 ҫулхи утӑн 12-мӗшӗ. 2020 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
10. The China Threat (акӑл.). FBI.gov. Хӑтлав дати: 2020 ҫулхи утӑн 12-мӗшӗ. 2020 ҫулхи утӑн 12-мӗшӗнче архивланӑ.
11. Do FBI agents work with state, local, or other law enforcement on «task forces»? (акӑл.) FBI.gov. Хӑтлав дати: 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 22-мӗшӗ. 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче архивланӑ.
12. Human Rights Watch. US: Terrorism Prosecutions Often An Illusion. Human Rights Watch (2014, утӑ, 21). Хӑтлав дати: 2014 ҫулхи авӑнӑн 17-мӗшӗ. 2014 ҫулхи авӑнӑн 10-мӗшӗнче архивланӑ (акӑл.).
13. Шпионажра Раҫҫее ФБР сотрудникӗ Ханссен айӑплаҫҫӗ. Хӑтлав дати: 2007 ҫулхи ҫӗртмен 30-мӗшӗ. 2007 ҫулхи чӳкӗн 4-мӗшӗнче оригиналтан архивланӑ.
14. 9/11 Commission finds ' deep institutional failings Хӑтлав дати: 2007, ҫӗртме, 30. 2006 ҫулхи нарӑсӑн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
15. Артем Величко. ФБР: пин те пӗр пӑтӑрмах. "Ҫӗнӗ вырӑс сӑмахӗ" (2007 ҫулхи авӑнӑн 28-мӗшӗ). Статьяна хаҫатра № 33 703 номерпе пичетлесе кӑларнӑ. Хӑтлав дати: 2018 ҫулхи чӳкӗн 28-мӗшӗ. 2007 ҫулхи авӑнӑн 28-мӗшӗнче оригиналтан архивланӑ.
16. The Search Engine that Does at InfoWeb.net. Хӑтлав дати: 2007 ҫулхи ҫурлан 16-мӗшӗ. 2007 ҫулхи авӑнӑн 28-мӗшӗнче оригиналтан архивланӑ.