Физикăри никĕсле константтă

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Улшăнманскер пăхăр.

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Константтă пăхăр.

Физикăри никĕсле константтăсем (улшăнманскерсем) — çутçанталăкăн никĕсле саккунĕсене тата йăмлăхăн палăрăмĕсене сырса кăтартакан танлăхсенчи константтăсем^[1]. Вĕсем сăнанакан пулăмсен теорилле моделĕсенче математикăлла каланăлăхсенчи универсаллă коэффициентсем пек сиксе тухаççĕ.

CODATA 2018-мĕш çулта сĕннĕ пĕлтерĕшсем

Кап	Символ	Пĕлтерĕш	Асăрх.
вакуумри çутă хăвăртлăхĕ	$\ c$	299 792 458 м·с⁻¹ = 2,99792458·10⁸ м·с⁻¹	тĕллĕхле
гравитацилле константтă	$\ G$	6,674 30(15)·10⁻¹¹ м³·кг⁻¹·с⁻²
Планк константти (вăйăмăн элементарлă кванчĕ)	$\ h$	6,626 070 15·10⁻³⁴ Дж·с	тĕллĕхле
Дирак константти (майлашăннă Планк константти)	$\hbar =h/2\pi$	1,054 571 817… ·10⁻³⁴ Дж·с
элементарлă каплам	$\ e$	1,602 176 634·10⁻¹⁹ Кл	тĕллĕхле
Больцман константти	$\ k$	1,380 649·10⁻²³ Дж·К⁻¹	тĕллĕхле

Çавăн пекех

Астрономилле константтăсем

Асăрхавсем

^ Фундаментальные физические константы 2012 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ. // Физическая энциклопедия, т. 5. М.: Большая Российская энциклопедия, 1998, с. 381—383.

Каçăсем

Fundamental Physical Constants — Complete Listing(акăлч.).
Cohen E.R., Crowe C.M., Dumond J.W.M. Fundamental constants of physics. N.Y., L., 1957, 287 p.
Barrow J.D. The Constants of Nature: From Alpha to Omega. London: Jonathan Cape, 2002. N.Y.: Pantheon, 2003, 353 p.
Wilczek F. Fundamental Constants // arXiv:0708.4361v1 (pdf), то же: Frank Wilczek web site.
Окунь Л. Б. Фундаментальные константы физики // УФН, 161 (9) с.177-194 (1991) (pdf).
Каршенбойм С. Г. Фундаментальные физические константы: роль в физике и метрологии и рекомендованные значения // УФН, 175, № 3, с.271-298 (2005) (pdf).
Рубаков В. А. Иерархии фундаментальных констант (к пунктам 16, 17 и 27 из списка В. Л. Гинзбурга) // УФН, 177, № 4, c.407-414 (2007) (pdf).
Фритцш Х. Фундаментальные физические постоянные // УФН, 179, № 4, с.383-392 (2009) (pdf).
Томилин К. А. Фундаментальные физические постоянные в историческом и методологическом аспектах. 2014 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ. М.: Физматлит, 2006, 368 с. (djvu)
Спиридонов О. П. Фундаментальные физические постоянные. М.: Высшая школа, 1991, 238 с.
Сагитов М. У. Постоянная тяготения и масса Земли. М.: Наука, 1969, 188 с.
Квантовая метрология и фундаментальные константы. М.: Мир, 1981, 368 с.

[1] Фундаментальные физические константы 2012 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ. // Физическая энциклопедия, т. 5. М.: Большая Российская энциклопедия, 1998, с. 381—383.

[1]