Хăмпă (тетте)

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Хăмпă пăхăр.

Хăмпă е тетте хăмпă — латекс йăлхах (пиçĕ хутаç) ăшне сывлăш е урăх газ вĕрсе хăпартнипе пулакан ĕскер. Ку япалана ача-пăча тетти пек çеç мар. тĕрлĕрен капăрлатусенче те усă кураççĕ.

Çавăн пекех

Каçăсем

Umfassende Informationen zu Luftballons (engl.)
Online-Antrag für Massenaufstiege 2012 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ. – DFS Deutsche Flugsicherung
Luftballonherstellung; Sachgeschichte des WDR

Асăрхавсем

Сывлӑш шарӗ - газ йышне чакарма усӑ куракан пиҫӗ контейнер. Вӑл гелипе, водородпа е сывлӑшпа тулма пултарать. Сывлӑшра вӗҫекен пӗчӗк шарсемпе час-часах вечеринкӑсем е теттесем вырӑнне усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтра вӗри сывлӑш шарӗсем пек сывлӑш шарӗсем транспортировкӑсемпе тата рекреаци тӗллевӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне сывлӑш шарӗсемпе тӗрлӗ практикӑллӑ облаҫсенче, метеорологи, сывлӑх сыхлавӗ тата ҫар оборони кӗртнӗ чухне усӑ кураҫҫӗ. Сывлӑш шарӗсен пахалӑхӗсем, вӗсен ҫирӗплӗхӗ тата хакӗ пӗчӗк пулнипе, анлӑн усӑ курмалли спектакль патне илсе пынӑ. Сывлӑш шарӗсемпе усӑ курмалли хӑш-пӗр облаҫсене илемлетме, реклама тума, ача-пӑча теттисене тата газсене упрама карап вырӑнне кӗртеҫҫӗ. Сывлӑш шарӗсемпе те медицина процедурисенче усӑ кураҫҫӗ, вӗсем баллон катетерӗсемпе сывлӑш шарикӗсемпе тампонадӑсем пек. Кунсӑр пуҫне вӗсем ҫар тата аэрокром ӗҫ-хӗлӗнче, ҫавӑн пекех транспортпа кану сферинче усӑ курнӑ. Сывлӑш шарӗсемпе усӑ курмалли тӗрлӗ облаҫсене тӗрлӗ облаҫсенче универсаллӑ тата анлӑн усӑ куракан инструментсем тӑваҫҫӗ.

Истори

Сывлӑш шарӗсен историне сывлӑш шарӗсенчен ир пулакан скульптурӑсем тума ацтекӑсемпе тата чӗрчунсен пыршисемпе усӑ куриччен сӑнаса пӗлме пулать. Ҫапах Та Moderna сывлӑш шарӗсене туса хатӗрлесси 1824 ҫулта Майкл Фарадей Майкел Фараейӑн резина шарӗсем шухӑшласа кӑларассинчен пуҫланнӑ, вӑл экспериментсенче унӑн Лондонри король институтӗнче водородпа усӑ курнӑ^[1]. Фарадей резина икӗ листине пӗр-пӗрин ҫине хучӗ, вӗсене шыв тултарчӗ те "хӑпаракан вӑй" паллӑ турӗ^[2].

1830 ҫулта резина производителӗ Томас Хэнкок пасара латекслӑ резина шариксем тӑратнӑ, вӗсене резина сапламалли процесс формӑллӑ е латекс шӗвекӗ ӑшне путармалли процесс панӑ^[3]. 1847 ҫулта Дж. Ингрем Лондонран хальхи сывлӑш шарӗсен пӗрремӗш прототипне тума пуҫланӑ, вӗсем ҫине температура ӳкни те витӗм кӳмен.

Tillotson Rubber Company компанин никӗслевҫи Нил Тиллотсон 1930-мӗш ҫулсенче Мальфрура латекс продукцийӗ туса кӑлармалли маньерон шухӑшласа кӑларнӑ. Ли крайс 15 баллон, ката капо форми тӑхӑннӑскер, 1931 ҫулта-Дата патриочӗ Ячӗпе парад^[4]. 19 ӗмӗр вӗҫнелле сывлӑш шарӗсемпе канма тата эрешлеме усӑ курма пуҫланӑ, коммерци шарӗсене-сосискӑсене 1912 ҫулта кӑларнӑ^[5]. Сывлӑш шарӗсем 20-мӗш ӗмӗрте, 1970-мӗш ҫулсенче фольгӑран сывлӑш шарӗсем килнӗренпе чапа тухнӑ.

Паян сывлӑш шарӗсене резина, латекс, полихлорпрен е нейлон пусма евӗрлӗ тӗрлӗ материалсенчен тӑваҫҫӗ, тӗрлӗ тӗслӗ пулма пултараҫҫӗ. Вӗсем промышленноҫӑн тӗрлӗ отраслӗнче медицинӑпа, метеорологипе, ҫар ӗҫӗпе транспорчӗпе, ҫавӑн пекех канма тата эрешлеме усӑ кураҫҫӗ^[6].

Сывлӑш шарне тултарни

Сывлӑш шарӗсем гелипе, водородпа е сывлӑшпа тулаҫҫӗ, анчах шыв хӑвӑрт хыпса илнипе шыв хӑрушӑ, гели хаклӑ тӑрать, гелипе тулнӑ сывлӑш шарӗ хӑвӑрт вӗрсе хӑпарать. Ҫавӑнпа сывлӑш шарне сывлӑшпа тултармалли паллӑ меслет (сывлӑш шарне ҫӑварпа е насуспа вӗрсе хӑпартма пулать).

Вӗрсе хӑпартмалли шарсемпе сывлӑх усси

Сывлӑш шарне вӗрсе хӑпартни сывлӑхшӑн тепӗр сӑлтавпа усӑллӑ:

Ӳпке калӑпӑшне ӳстерет: баллон вӗрсе хӑпартни ҫӑмӑлри сывлӑш калӑпӑшне тухӑҫлӑн ӳстерет, ҫакӑ вар-хырӑмӑн урлӑ мышцисене тата диафрагмӑна активлатма пулӑшать, вӗсен тӗп функцийӗ-ӳпке ӑшне сывлӑш туртни. Ку упражнени кислородпа тӑранассине ӳстерет, пурнӑҫ пахалӑхне лайӑхлатать тата хӑвӑрт сывалма май парать^[7]

Стресса чакарни тата психика ҫирӗплӗхӗ: сывлӑш шарӗнче упражненисем стресса чакарма тата психика ҫирӗплӗхне лайӑхлатма пулӑшаҫҫӗ^[8]

Ӳт-пӳ ҫирӗплӗхне лайӑхлатни: баллон вӗрсе хӑпартни хырӑм прессӗн тарӑн мышцисене, диафрагмӑсене тата таз тӗпӗнчи тарӑн шӑшисене оптималлӑ кӗлеткепе тата нервӑллӑ шышцӑсемпе тӗрӗслеме пулӑшать, вӗсене лайӑх кӗлеткепе тытса пыма тата пилӗк ыратни пек тӗревлӗ-куҫса ҫӳрекен аппарат чирӗсенчен хӑтарма кирлӗ^[9]

Ҫӗр айӗнчи мышцӑсене ҫирӗплетесси: сывлӑш шарне вӗрсе хӑпартасси кӑкӑр читлӗхӗпе диафрагмӑсене анлӑлатассишӗн тата хӑпартассишӗн ответлӑ виҫеллӗ мышцӑсене тренировать тӑвать, ҫав мышцӑсем сывлӑшпа сывласа кислорода ҫӑмӑллӑнах йышӑнма тата вӗрсе кӑларнӑ чухне кӑмрӑк йӳҫеклӗ газ кӑларма май параҫҫӗ^[10]

Ӳпке тӳсӗмлӗхӗ ӳссех пырать: тренировка вӑхӑтӗнче сирӗн ӳте кислород мӗн чухлӗ ытларах илет, ҫавӑн чухлӗ эсир пӗр сывламасӑр е ывӑнмасӑр ытларах тытӑнса тӑратӑр. Эсир кашни кунах 10 е 20 сывлӑш шарикне вӗрсе хӑпартсан, хӑвӑрӑн ҫӑмӑллӑхӑр калӑпӑшне яланах ӳстерме, чӑтӑмлӑхӑра ӳстерме пултаратӑр^[11]

Сывлӑш шарӗсене вӗрсе хӑпартиччен сирӗн хӑвӑр врачпа консультаци тумалла.

ҫӑлкуҫсем

Çавăн пекех

Каçăсем

Umfassende Informationen zu Luftballons (engl.)
Online-Antrag für Massenaufstiege 2012 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ. – DFS Deutsche Flugsicherung
Luftballonherstellung; Sachgeschichte des WDR

Асăрхавсем

[1] ttps://www.partysafe.eu/history-of-balloons

[2] ttps://slate.com/human-interest/2011/12/party-balloons-a-history.html

[3] ttps://www.partysafe.eu/history-of-balloons

[4] ttps://www.partysafe.eu/history-of-balloons

[5] ttps://slate.com/human-interest/2011/12/party-balloons-a-history.html

[6] ttps://balloons.online/blog/a-brief-history-of-party-balloons

[7] ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10334858

[8] ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10334858

[9] ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2971640/

[10] ttps://pulmonaryfibrosisnow.org/2020/03/10/balloon-breathing-exercise-for-improved-pulmon-function/(ĕçлемен каçă)

[11] ttps://balloonhq.com/faq/health/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]