Хырăмлăх ракĕ
| Хырăмлăх ракĕ | |
|---|---|
 | |
| Хырăмлăх çĕрнинчен пулни, биопси хыпарĕпе— аденокарцинома | |
| МКБ-10 | C16. |
| МКБ-9 | 151 |
| OMIM | 137215 |
| DiseasesDB | 12445 |
| eMedicine | med/845 |
| MeSH | D013274 |
Хырăмлăх ракĕ — усал пахаллă амак-чирсен анлă саралнă тĕсĕ. Хырăмлăхăн кирек епле пайĕнче те сиксе тухма пултарать, урăх органсене, уйрăмах пищевода, ӳпкене пĕвере куçма пултарать. Хырăмлăх ракĕнчен çулсерен тĕнчере 800000 ытла çын вăхăтсă çĕре кĕрет[1].
Эпидемиологи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хырăмлăх ракĕ тĕнчере усал пахаллă амаксем хушшинче тăваттăмĕш вырăн йышăнать, 2002 çултаçак чире 930000 çыннăн пурине тупса палăртнă.[2]. Çак амакпа вилекен шучĕ питĕ чылай шутланать (çулсерен 700000), çак кăтарту ăна онкологирен вилекенсен хушшинче, ӳпке ракĕ хыççăн, иккĕмĕш вырăна кăларать. Хырăмлăх ракĕ ытларах арçынсен пулса тухать[2].
Раççейре хырăмлăх ракĕ онкологи амакĕсем структуринче яланхилле иккĕмĕш вырăнта (15,8 % арçынсен тата 12,4 % хĕрарăмсен)[3], амак Корейре, Японире, Аслă Британире, Кăнтăр Америкăра тата Исландире анлă саралнă. Корейре хырăмлăх ракĕ онкологи амаклăхĕн структуринче пĕрремĕш вырăн (20,8%) тата вилĕмлĕхĕпе иккĕмĕш вырăн йышăнать.
Хырăмлăх ракĕпе асапланакансен 80—90% йышĕн метастазăсем пуçланаççĕ, амака маларах тупса палăртсан улттă уйăх хушшинче 65 % йышĕ, чире тӳрех сиплемесен — 15 % сахал йышĕ чиртен тасалать. Вăтамран хырăмлăх ракĕнчен хăтăлакансен йышĕ ытларах Японире — 53%, ытти çĕршывсенче çак кăтарту 15–20% иртмест[4].
Диспепсипе асапланакан 50 пациентран пĕррин хырăмлăх ракĕ пурине палартаççĕ[5].
Этиологи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хырăмлăх ракĕн аталанăвĕн факторĕсем: диетăпа тавралăх хутлăх уйрăмлăхĕсем, чĕлĕм туртни, инфекци тата генетика[4].
Симптомсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хырăмлăх ракĕн малтанхи тапхăрĕсенче, клиника курăвĕсем çук пекех (диспепси, аппетит чакни сисĕнет çеç). Урăх симптомĕсем («пĕчĕк курăмсен» синдромĕ тенĕскер): — астени, аш-какай апатчĕ килĕшменни, анеми, йывăрăш чакни, «хырăмлăх аван марри» — сисĕнеççĕ. Кăшт анчах апат çинипех хырăмлах тулса ларать.[4].
Макроскопи сăнĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Макроскопи ĕлкипе хырăмлăх ракĕн 4 тĕсне палăртаççĕ.
- Полип евĕрлĕ рак.
- "Рак-çĕрĕм" - каскаланнă рак, чикки курăнать.
- Тарăн кратер евĕрлĕ рак, инфильтрлă периферири ӳсĕмлĕ, сывă тĕртĕмсенчен уйрăмми курăнмасть.
- Диффузлă-инфильтрлă рак (скирр), хырăмлăхăн чылай пайне ярса илет.
Ракăн юлашки икĕ тĕсĕ уйрăмах хаяррăн аталанса пыраççĕ, хăвăртах метастаза параççĕ, вĕсен вара çав тери начар прогноз пулать.
Диагностика
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Дифференциллĕ диагностика
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хырăмлăх гастричĕ, çĕрнĕ, полипсем, лейомиома, лимфома тата лейомиосаркома чухне тĕрĕслемелле.
Сиплев
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хальхи вăхатра хырăмлăх ракне тĕп тата пурнăçра пĕртен-пĕр сиплев меслечĕ - хирурги операцийĕ. Пайăркапа пĕçертни тата хими терапийĕ пулашуллă кăна шутланаççĕ.
Диспансеризаци
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Рак пулассине малтанах пĕлес тесен çак амак ерме пултаракан хăрушлăх пур çынсене диспансеризацие ямалла. Çак сăнав ушкăнне аялта кăтартнă симптомлă 40 çул тултарнă чирлĕ çынсене кĕртмелле:
- хырăмлăх çĕрни
- хырăмлăх полипĕсем
- хырăмлăхăн эпителлĕ мар шыçисем
- пыршăлăх метаплазиллĕ хрониклă атрофи гастричĕ
- хырăмлăх резекципе чирленисем
Çак пациентсене пĕрмаях пăхса тăмалла, çулсерен эндоскопипе тата рентгенологипе тĕрĕслемелле, каяша юн пуррине кашни 6 уйăхра пĕрре тĕпчемелле.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- В.С.Савельев, Н.А.Кузнецов. Хирургические болезни. Том 1. Мускав. 2006.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Cancer. World Health Organization (February 2006). Тĕрĕсленĕ 9 Ҫу уйӑхӗн 2009.(акăлч.)
- ^ 1 тата 2 Parkin DM, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global cancer statistics, 2002. CA Cancer J Clin 2005;55:74-108(акăлч.)
- ^ М.И. Давыдов, М.Д. Тер-Ованесов, И.С. Стилиди — Хирурги меслечĕпе хырăмлăхăн проксимальлĕ пайне сиплесси: стандартсен эволюцийĕ(ĕçлемен каçă)
- ^ 1, 2 тата 3 В.Ю. Сельчук, М.П. Никулин - Рак желудка
- ^ http://www.cancerhelp.org.uk/help/default.asp?page=3897
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет] |
Çак статьяра çăлкуç каçисене пĕлтермен. Информаци тĕрĕссине кăтартакан çăлкуç пулмалла, унсăрăн ăна кăларса пăрахма та пултараççĕ.
Эсир çак статья валли сумлă çăлкуç тупса хушма пултаратăр. |
 |
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |