Адрон: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п робот хушрĕ: ko:하드론 |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
3-мĕш йĕрке: | 3-мĕш йĕрке: | ||
* [[барион]]сем — виçĕ [[Тĕс (квант хромодинамики)|тĕслĕ]] виçĕ [[кварк]]ран тытăнса тăрать. |
* [[барион]]сем — виçĕ [[Тĕс (квант хромодинамики)|тĕслĕ]] виçĕ [[кварк]]ран тытăнса тăрать. |
||
Йĕри-таврари курăнакан япала барионсенчен — [[нуклон]]сенчен — тытăнса тăрать, вĕсем [[атом]] [[атом тĕшши|тĕшшине]] тытăм паракан [[протон]]семпе [[нейтрон]]сем пулаççĕ. |
|||
****** |
|||
Мезонсем шутне [[Пион (пĕрчĕк)|пионсем]] (π-мезонсем), [[каон]]сем (K-мезонсем) тата ытти йывăр |
Мезонсем шутне [[Пион (пĕрчĕк)|пионсем]] (π-мезонсем), [[каон]]сем (K-мезонсем) тата ытти йывăр пĕрчĕксем. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
Юлашки вăхăтра '''экзотикă адронĕсене''' тĕпчесе тупнă; вĕсем вăйлă хутшăнуллă пĕрчĕксем шутланаççĕ, анчах та вĕсем адронсене кварк-антикварк е виçĕ кварк классификации теорин йĕркине вырнаçаймаççĕ. Хăшпĕр адронсем экзотикăлăх пирки ăслăлăх тĕплĕн кăтартаймасть. |
Юлашки вăхăтра '''экзотикă адронĕсене''' тĕпчесе тупнă; вĕсем вăйлă хутшăнуллă пĕрчĕксем шутланаççĕ, анчах та вĕсем адронсене кварк-антикварк е виçĕ кварк классификации теорин йĕркине вырнаçаймаççĕ. Хăшпĕр адронсем экзотикăлăх пирки ăслăлăх тĕплĕн кăтартаймасть. |
||
13-мĕш йĕрке: | 15-мĕш йĕрке: | ||
* [[Экзотикăллă мезон]]сем, (адрон молекулисем, глюболсем тата гибридлă мезонсем). |
* [[Экзотикăллă мезон]]сем, (адрон молекулисем, глюболсем тата гибридлă мезонсем). |
||
[[Гиперон]]сем те барионсем шутланаççĕ, вĕсем— [[элементарлă пĕрчĕксене хăвăртлатакан]]ра çуралакан йывăртарах та тăнăç мар пĕрчĕксем. |
|||
[[Категори:Адронсем]] |
[[Категори:Адронсем]] |
21:56, 8 Авӑн уйӑхӗн 2008 вӑхӑтри верси
Адрон (грек hadros — вăйлă; термина усă курма совет физикĕ Л. Б. Окунь сĕнĕвĕпе йышăннă) — класс элементарлă пĕрчĕксен класне кĕрет, Хăватлă пĕр-пĕринпе ĕç-пуçĕн йĕркисене пăхăнать тата чăн элементарлă пĕрчĕк вырăнне лармасть. Адронсем кварк шучĕсемпе икĕ пысăк пая уйрăлаççĕ:
- мезонсем — пĕр кваркран тата пĕр антикваркран тытăнса тăраççĕ,
- барионсем — виçĕ тĕслĕ виçĕ кваркран тытăнса тăрать.
Йĕри-таврари курăнакан япала барионсенчен — нуклонсенчен — тытăнса тăрать, вĕсем атом тĕшшине тытăм паракан протонсемпе нейтронсем пулаççĕ.
Мезонсем шутне пионсем (π-мезонсем), каонсем (K-мезонсем) тата ытти йывăр пĕрчĕксем.
Малтан «мезон» палăрту «вăтам йывăррине» пĕлтернĕ, çавăнпа ĕнтĕ мезонсен ĕретне мюонсене те (μ-мезонсем) кĕртнĕ. Халĕ мюон адрон маррине, вăл лептон класĕнчине пулнине çирĕплетнĕ, çапла вара ăна μ-мезон тесе калани тĕрĕс мар тенĕ.
Юлашки вăхăтра экзотикă адронĕсене тĕпчесе тупнă; вĕсем вăйлă хутшăнуллă пĕрчĕксем шутланаççĕ, анчах та вĕсем адронсене кварк-антикварк е виçĕ кварк классификации теорин йĕркине вырнаçаймаççĕ. Хăшпĕр адронсем экзотикăлăх пирки ăслăлăх тĕплĕн кăтартаймасть.
Экзотикăллă адронсем çапла пайланаççĕ:
- Экзотикăллă барионсем, сăмахран пентакварксем, сахалтан та, 4 кваркпа 1 антикварк шучĕллĕ.
- Экзотикăллă мезонсем, (адрон молекулисем, глюболсем тата гибридлă мезонсем).
Гиперонсем те барионсем шутланаççĕ, вĕсем— элементарлă пĕрчĕксене хăвăртлатаканра çуралакан йывăртарах та тăнăç мар пĕрчĕксем.