Ӳкерчĕк
Ӳкерчĕк (вырăсла рисунок) — пирĕн пурнăçра тĕл пулакан хуть те мĕнле япалана та, хуть те мĕнле пулăма та епле те пулсан, ятарласа графика меслечĕпе ÿкерсе, сăнласа кăтартни. Кунта "графика меслечĕпе" тени тĕпре тăрать.
Графика меслечĕпе мар, урăхла майпа ăсталнине "ÿкерчĕк" темеççĕ. Урăхлисем валли урăхла сăмахсем пур. Анчах та, графикăпа ытти ÿнерсен хушшичи чикĕсем пит уçăмлах пулманнине кура тата кирлĕ пĕлÿсем кашни çыннăнах çителеклĕ пулманнипе, хăш чухне урăхла меслетпе ăсталанă сăнарлавсене те "ÿкерчĕк" тени тĕл пулать[1].
 |
Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла, ытти кăлтăксенчен те хăтăлмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
 |
Çак статьян е секцин стилĕ энциклопедиллĕ мар е чăваш чĕлхин виçине пăсать. Статьяна (секцие) Википедин стилистика йĕркисемпе килĕшӳллĕ тӳрлетмелле.
|
Интерьер стенисем ҫырса илни — тӗлӗнмелле те хӑйне евӗрлӗ мел туса хурасси. Илемлетмелли тӗп сӗнӳсем — дизайн пӳлӗмӗн пӗтӗмӗшле концепцийӗпе килӗшсе тӑни, виҫе туйӑмӗ тата акцентсем лартма пӗлни.[2]
Ача-пӑча ӳкерчӗкне вӗрентни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Совет Раҫҫейӗнче революциллӗ пӑтрану тата граждан вӑрҫи тапхӑрӗ хыҫҫӑн 1930 ҫулсенче вӗренӳ тытӑмне тата, сӑмахран, эстетика воспитанийӗ парас тата ачасене сӑнарлӑ искусство никӗсӗсене, ҫав шутра кивӗ шкул педагогӗсене явӑҫтарассипе те, юсаса ҫӗнетнӗ. "Сӑнласа паракан хутпа"вӗренӳ пособийӗсем тухатчӗҫ. Пуҫламӑш тата вӑтам шкулта ача-пӑча пултарулӑх пултарулӑхне аталантарма, вӗрентӳ методики хушӑнса пынӑ тата ача-пӑча пултарулӑхӗн психологи тӗпчевӗсемпе пуянланнӑ. Пӗр вӑхӑтрах А.В. Бакушинский биологи теорине тӗпе хурса "ирӗклӗ воспитани" концепцийӗ те аталаннӑ. Педагогика психологийӗ (педологи) тата ача психикине аталантармалли когнит концепцийӗ Л.С. Выготскин шкулӗпе туса хатӗрленӗ. Пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсенче ӳкерни ачан психикине, пӗлӳпе хутшӑнӑва хӑнӑхма тата аталантарма хавхалантаракан тата хавхалантаракан пӗлтерӗшлӗ предметсенчен пӗри пулса тӑчӗ.
"Ирӗклӗ воспитани" теорине пропагандӑлакан формализм ҫул-йӗрне хӳтӗлекенсем пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсем валли пӗчӗк пӗлӳ пособийӗсем кӑларнӑ, вӗсенче иллюстрациллӗ материал ача-пӑча ӳкерчӗкӗсемпе ҫырлахнӑ. Ун пек пособисем хӑйсене сӑнласа пама пултаракан процесӑн пӗлӳллӗ-коммуникативлӑ асспекчӗсене шута илмен. Ун пек пособисен авторӗсене наука меслечӗпе классикӑллӑ искусство шкулӗн сӑнарлӑ йӑли-йӗркисем сахал интереслентернӗ. Майӗпен академи ҫул-йӗрне хӳтӗлекенсем пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкул валли ӳкернӗ ӳкерчӗксене вӗрентмелли методика ыйтӑвӗсене туса хатӗрлес енӗпе тӗплӗн ӗҫлеҫҫӗ. Ҫӗнӗ шкул программисем йӗркеленӗ. 1931 ҫулта ҫӗнӗ шкул программине кӑларнӑ, ку программӑна нушаран ӳкернӗ. Ку программӑра тематика пайӗсем тӑрӑх ӳкерчӗксем, декоративлӑ ӳкерчӗксем, кӗҫӗн классем валли ӳкерес енӗпе тата сӑнласа паракан искусство историйӗпе уроксем тума палӑртнӑ. Совет вӑхӑтӗнче пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсенче вӗрентӳ методикине аталантарас енӗпе паллӑ специалистсен хушшинче П.П. Чистякова Дмитрий Кардовскин вӗренекенӗ, ҫавӑн пекех К. А. Савицкий — Абрам Архипов, Николай Касаткина тата Константин Юон вӗренекенӗ палӑртмалла.
Сӑнарлӑ искусствӑна вӗрентесси, унӑн ролӗ тата шкул дисциплинин тытӑмӗнче наука ӗҫченӗсем, художниксемпе учительсем нумаййӑн явӑҫрӗҫ. Вӗренӳ заведенийӗсенче сӑнарлӑ искусствӑна вӗрентмелли принципсемпе меслетсем майӗпен ҫирӗпленсе пынӑ, вӗренӳ ӳкерчӗкӗн йывӑрлӑхӗсем пирки тавлашнӑ. Ҫак наукӑпа методика процесӗнче малта пыракан роль педагогика вузӗсен сӑнарлӑ искусствин факультетӗсем выляма пуҫланӑ. Мускав педагогика институчӗн ӳнерпе графика факультетне) нумай ҫул хушши мускав педагогика институтӗнче н. Н. Ростовецсене, публикацисен авторӗ историпе вӗренӳ ӳкерчӗкӗн методикине ертсе пынӑ. Вӑтам шкул валли вӗренӳ программисемпе пособисем тӑвас ӗҫе профессор, педагогика наукисен докторӗ, в.С. Кузин академик ертсе пынӑ. Вӑл "обязательнӑй дисциплина" шкул предметне пӑхса тухрӗ, унпа усӑ курса йӑлана кӗнӗ задачӑсем — вӗренӳ, воспитани тата аталану[3].