Муниципаллă йĕркеленӳ

Муниципаллă йĕркеленӳ — саккунпа татăçуллă вырăнти хăйтытăмлăх, суйлав тата вырăнти урăх хăйтытăмлăх органĕсем ĕçлекен хулари, ялти пурăнан вырăн е урăх территори.

Раççей муниципаллă йĕркеленĕвĕсем

2003 çулхи юпан 6-мĕшĕнчи «Об общих принципах организации местного самоуправления в Российской Федерации» Раççей Федерацин 131-ФЗ-мĕш №-лĕ федераллă саккунпа килĕшӳллĕ 5 тĕслĕ муниципаллă йĕркеленӳ:

• ял тăрăхĕ — вырăнти хăйтытăмлăхне халăх хăех е суйланă вырăнти хăйтытăмлăх органĕсем урлă тытса тăракан пĕр е пĕрлĕ территориллĕ темиçе ял пурăнан вырăн (поçолăк, чиркӳллĕ ял, станица, хутор, кишлак, аул тата урăх ялти пурăнан вырăн).
• хула тăрăхĕ
• муниципаллă район
• хулари тăрăх
• Федераци шайĕнчи хулари территори

....

Граждан право хутшăнăвĕсенче муниципаллă йĕркеленӳсем урăх хутшăнакансемпе — граждансемпе, юридици пайăрçăсемпе, çаплах Раççей Федерацийĕпе тата унăн субъекчĕсемпе — пĕр танах тăраççĕ. Муниципаллă йĕркеленӳ ячĕпе вырăнти хăйтытăмлăх органĕсем ĕçлеççĕ.

Раççей Федерацийĕн Тĕп суйлав комиссийĕ хыпарланипе (2005 çу, 26), Раççей Федерацинче 2006 çулта 24079 муниципаллă йĕркеленӳ (Чечен Республики, Ингуш республики тата Улатимĕр облаçĕсĕр пуçне), вĕсенчен 19769 ял тăрăхĕ, 1773 хула тăрăхĕ, 1780 муниципаллă район, 521 хулари тăрăх, 236  федераци шайĕнчи хула территори (125  Мускавра, 111  Санкт-Петербургра, урăх хуласенче 2006 çултанпа хулари территорисене пăрахăçланă), анчах та çак самантран пуçласа нумай регионсенче улшăнусем пулса иртрĕç, çавăнпа та çак кăтартусем улшăнчĕç.

Муниципаллă йĕркеленӳсем шучĕпе çапла пулаççĕ:

• хулари тăрăхсем — 38,3 %
• хула тăрăхĕсем — 16,1 %
• ял тăрăхĕсем — 35,2 %
• федераци шайĕнчи хула территорисем — 10,4 %

Муниципалитет финансӗсем

Муниципалитет финансӗ-муниципалитет пӗрлӗхӗн шайӗнче йӗркеленӗ тата усӑ куракан укҫа-тенкӗ фондӗсене йӗркелемелли форма.

Муниципалитет финансӗсем муниципалитет йĕркеленĕвĕсен экономика харпӑрлӑхӗн никӗсне хываҫҫӗ.

Кашни муниципалитет пӗлӗвӗ муниципалитет пӗрлӗхӗн территорийӗнче пурӑнакан граждансем суйласа илнӗ представительлӗ влаҫ органӗ йышӑнакан вырӑнти бюджет (вырӑнти бюджет) пур.

Вырӑнти бюджет тупӑшӗсем шутне кӗреҫҫӗ:

• вырӑнти налуксемпе пухусенчен илнӗ тупӑшсем
• вырӑнти бюджета регионти хӑш-пӗр налуксемпе пухусенчен уйӑрни
• федерацин хӑш-пӗр налукӗсемпе пухусенчен уйӑрни
• ытти шайри бюджетсенчен тӳлевсӗр куҫарусем, ҫав шутра муниципалитет пӗрлӗхӗсен бюджет укҫи-тенкине шайлаштарма дотацисем те кӗреҫҫӗ
• муниципалитет харпӑрлӑхӗнчи пурлӑхран илнӗ тупӑшсем
• хӑш-пӗр муниципалитет предприятийӗсем налуксемпе тӳлевсем татнӑ хыҫҫӑн тата ытти тӳлевсене пурнӑҫланӑ хыҫҫӑн юлаҫҫӗ.
• вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен компетенцийӗ шутне кӗртнӗ штрафсене
• харпӑр хӑй ирӗкӗпе панӑ укҫа-тенкӗ
• саккунлӑ ытти ӗҫсем

Каçăсем

• Пур Раççей муниципаллă йĕркеленĕвĕсен территори классификаторĕ 2018 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
• Раççей Федерацин ял тăрăхĕсен ассоциацийĕ
• [1]