Хайда (чĕлхе)

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Хайда пăхăр.

Хайда
Тăван ячĕ:	X̲aat Kíl
Патшалăхсем:	Канада, АПШ
Регионсем:	Канада: Шарлотта арăм патша утравĕ США: Уэльс Тиккĕ утравĕ (Аляска)
Статус:	çухалма тытăннă
Классификаци
Категори:	Çурçĕр Америка чĕлхисем
уйăрăлнă чĕлхе
Çырулăх:	Латин алфавичĕ
Чĕлхе кочĕсем
ГОСТ 7.75–97:	хай 753
ISO 639-1:
ISO 639-2:	hai
ISO 639-3:	hai hax - кăнтăр хайда hdn - çурçĕр хайда
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Хайда — уйăрăлнă чĕлхе, хайда йăхĕн тăван чĕлхи.

Пĕрлехи хыпарсем

Çурçĕр Америкăн çурçĕр-анăçĕнче сарăлнă. Кăнтăр диалекчĕпе (Skidegate) Скидгейт индей резервацинче тата Хайда-Гуаи (2010 çулчен Британ Колумбийĕ штатĕнчи Шарлотта арăм патша утравĕ) утравĕнче, çурçĕр диаклечĕпе (Masset) çав штатăн Хайда-Гуаи утравĕнчи Массет ялĕнче, çаплах Уэльс Тиккĕ утравĕнче (Касаан, Кетчикан, Крайг, Хидабург хуласем) пуплеççĕ.

Вуламалли

1. Bengtson, John D. (2008), «Materials for a Comparative Grammar of the Dene-Caucasian (Sino-Caucasian) Languages.» Aspects of Comparative Linguistics, vol. 3, Moscow: RSUH Publishers, pp. 45-118
2. Dürr, Michael & Egon Renner. 1995. The history of the Na-Dene controversy: A sketch. Language and Culture in North America: Studies in Honor of Heinz-Jürgen Pinnow, ed. by Egon Renner & Michael Dürr, 3-18. (Lincom Studies in Native American Linguistics 2). Munich: Lincom Europa.
3. Enrico, John. 1983a. «The Haida language.» The outer shores, edited by G. E. Scudder and Nicholas Gessler. Queen Charlotte City, B.C.: Queen Charlotte Islands Museum Press. Pp. 223—248.
4. Enrico, John. 1983b. «Tense in the Haida relative clause.» International journal of American linguistics 52:91-123.
5. Enrico, John. 1986. «Word order, focus and topic in Haida.» International journal of American linguistics 49:136-166.
6. Enrico, John. 1991. The lexical phonology of Masset Haida. (Alaska Native Language Center research papers, 8.) Fairbanks: Alaska Native Language Center.
7. Enrico, John. 1998. «Remarks on pitch in Skidegate Haida.» Gengo Kenkyu 12:115-120.
8. Enrico, John. 2003. Haida syntax. (2 volumes). Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
9. Enrico, John. 2004. Toward Proto — Na-Dene. Anthropological Linguistics 46(3).229 — 302.
10. Enrico, John. 2005. Haida dictionary: Skidegate, Masset, and Alaskan Dialects. (2 volumes). Fairbanks: Alaska Native Language Center; Juneau: Sealaska Heritage Institute.
11. Greenberg, J.H. 1987a. Language in the Americas. Stanford, CA: Stanford University Press.
12. Greenberg, J.H. 1987b. «The Na-Dene Problem.» In Greenberg (1987a), pp. 321—330.
13. Lawrence, Erma. 1977. Haida dictionary. Fairbanks: Alaska Native Language Center.
14. Levine, Robert D. 1979. Haida and Na-Dene: A new look at the evidence. International Journal of American Linguistics 45(2).157 — 70.
15. Manaster Ramer, Alexis. 1996. «Sapir’s classifications: Haida and the other Na Dene languages.» Anthropological linguistics 38:179-215.
16. Pinnow, Heinz-Jürgen. 1976. Geschichte der Na-Dene-Forschung. (Indiana : Beihefte ; 5). Berlin: Mann. ISBN 3-7861-3027-2
17. Pinnow. H-J. 1985. Das Haida als Na-Dene Sprache. (Abhandlungen der völkerkundlichen Arbeitsgemeinschaft, Hefte 43-46.) Nortorf, Germany: Völkerkundliche Arbeitsgemeinschaft.
18. Pinnow. H-J. 2006a. Die Na-Dene-Sprachen im Lichte der Greenberg-Klassifikation. / The Na-Déné Languages in Light of Greenberg’s Classification. Zweite erweiterte Auflage / Second revised edition. Bredstedt: Druckerei Lempfert.
19. Pinnow. H-J. 2006b. Sprachhistorische Untersuchung zur Stellung des Haida als Na-Dene-Sprache. (Unveränderte Neuausgabe aus INDIANA 10, Gedenkschrift Gerdt Kutscher. Teil 2. Berlin 1985. Mit einem Anhang = Die Na-Dene-Sprachen im Verhältnis zum Tibeto-Chinesischen.) Bredstedt: Druckerei Lempfert.
20. Ruhlen M. 1998. «The Origin of the Na-Dene». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95, no. 23: 13994-6.
21. Sapir, Edward. 1915. The Na-Dene languages: A preliminary report. American Anthropologist 17.534 — 558.
22. Swanton, John R. 1905. Haida texts and myths. Skidegate dialect. (Bureau of American Ethnology bulletin 29.) Washington, D.C.: Smithsonian Institution.
23. Swanton, John R. 1908. Haida texts. Masset dialect. (Memoirs of the American Museum of Natural History, vol. 10, part 2.) Leiden: E. J. Brill.

Каçăсем

• Haida language
• Listen to the sounds of Haida 2021 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ.
• Raven, a story in the Haida language 2003 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ.
• Haida writing systems
• The Book of Common Prayer in Haida