Çулăм

Çулăм е вут, вут-çулăм, вут-хĕм — хĕрнĕ газсемпе плазма пĕтĕмлĕхĕ. Вăл çак сăлтавсенчен сиксе тухма пултарать :

çунакан япаласене кирлĕ тăмпературăна çити хĕртсен;
хими реакцийĕ;
пысăк напряжениллĕ электричество çунакан япаласемпе лексе хĕлхем кăларсан.

Çулăм çунас процессăн тĕп фази пулса тăрать. Вăл çунакан материалсем тăрăх хăйне хăй сарма пултарать.

Çарта 'çулăм' сăмахпа хĕçпăшалпа пемеллине палăртаççĕ. Ку сăмах малтанхи пăшалсене фитильсемпе чĕртнипе çыхăннă.

Çулăм тĕсĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕрлĕ хими элеменчĕсем çунсан çулăм тĕсĕ тĕрлĕрен пулать.

Кăвак (Кăмрăкамăш)
Сарă-хĕрлĕ сарă (натри тăварĕсем)
Симĕс (пăхăр, молибден, фосфор, бари, сурьма)
Симĕс-кăвак (бор)
тĕттĕм кăвак (селен)
Хĕрлĕ (лити, кальци)
Фиолет (кали)

Бор çунăвĕ
Кали çунăвĕ
Лити çунăвĕ

…Добывание огня трением впервые доставило человеку господство над определенной силой природы и тем окончательно отделило человека от животного царства.
— Ф. Энгельс, «Анти-Дюринг»^[1]