Кăмпасем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п Робот: хорошая статья de:Pilze |
п Робот: хорошая статья sv:Svampar |
||
112-мĕш йĕрке: | 112-мĕш йĕрке: | ||
[[sr:Гљиве]] |
[[sr:Гљиве]] |
||
[[stq:Poagenstoule (Riek)]] |
[[stq:Poagenstoule (Riek)]] |
||
[[sv:Svampar]] |
[[sv:Svampar]] {{Link GA|sv}} |
||
[[sw:Kuvu]] |
[[sw:Kuvu]] |
||
[[szl:Grziby]] |
[[szl:Grziby]] |
08:56, 30 Ҫурла уйӑхӗн 2010 вӑхӑтри верси
Кăмпа (Fungi е Mycota) — эукариотлă органисăмсене пĕрлештерекен, ӳсентăрансем пек те, чĕрчунсем евĕрлĕ те чĕрĕ çутçанталăкăн патшалăхĕ.
Кăмпа пур биологи шайĕсенче — шывра, типĕ çĕр çинче тата сывлăшра – тĕл пулать. Вăл биосферăра паллă вырăн йышăнать, пур органикăллă материалсене аркатать, çавăнпа чылай кăмпа хуçалăха пысăк сăтăр тăвать. Нумай кăмпа ӳсентăрансемпе чĕрчунсен (çыншăн та) паразичĕ шутланать, хăрушăллă чирсене кăларать. Кăмпан тĕрлĕ тĕсĕсемпе хуçалăх тата медицина тĕллевĕсенче усă кураççĕ.
Кăмпасем хуналанни
Несĕллĕхсĕр ĕрчени
Кăмпасем çимĕç пуçтарни
Пур кăмпа гетеротрофлă органисăм пулать. Минерал япалисене кăмпа йĕри-таврари хутлăхран «туянать», çапах та органика япалине кăмпа хатĕррине çеç илет. Мĕнле çимĕç япали кăмпана кирлĕ, çавăнта унăн тĕсĕ тымар ярать. Кăмпа çимĕçĕн пысăк пĕрчисене çăтаймасть, шĕвек япаласене çеç хăйĕн кĕлетки çийĕ витĕр ĕмсе илме пултарать, çакăн чух мицели пысăк лаптăклă пулни питĕ пайталлă пулса тухать.
Кăмпа тулаш çимĕçĕпе хăналанни
Кăмпа малтан таврари çимĕçлĕ хутлăха ферментсем уйăрса кăларать, вĕсем полимерсене ĕмсе илме юрăхлă мономерсене çити салатать., в цитоплазму. Хăш кăмпасем çимĕçе йӳçтерекен ферментсен пур тĕсĕсем — белоксене аркатакан протеазсем; çăва аркатакан липазсем; полисахаридсене аркатакан карбогидразы, çапла ĕнтĕ кăмпасем куллен пурнăçра кăмпасем кирек епле субстрат çинче çитĕнме пултарать. Урăх кăмпасем хăйсене кирлĕ ферментсене хатĕрлесе кăлараççĕ те килĕшӳллĕ япаласемлĕ субстрата йышăнаççĕ.
Вуламалли
- «Funghi», — Instituto Geografico De Agostini, Novara, Italia, 1997
- Гарибова Л. В., Сидорова И. И. Грибы. Энциклопедия природы России. — М.: 1999
- Горленко М. В. и др. Грибы СССР. — М.: 1980
- Ф. В. Фёдоров, Грибы. — М., Росагропромиздат
- Черепанова Н. П. Систематика грибов. — СПб.: Изд-во СГУ, 2005
- Бондарцева М. А. Определитель грибов России. Порядок афиллофоровые. СПб.: Наука, 1998. Вып. 2
- Дьяков Ю., Шнырева А., Сергеев А. Введение в генетику грибов. М.: Академия, 2005
- Гарибова Л. В., Лекомцева С. Н. Основы микологии (морфология и систематика грибов и грибоподобных организмов). М.: КМК, 2007
- Тобиас А. Морфология и размножение грибов. М.: Академия, 2006