Кăтăркăр: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п Bot: Migrating 15 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q856958 (translate me) |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
| 1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
[[Ӳкерчĕк:NE 600ad.jpg|thumb|300px|Европа 600 çулта, кăтăркăрсемпе кӳршĕ халăхсене кăтартнă.]] |
[[Ӳкерчĕк:NE 600ad.jpg|thumb|300px|Европа 600 çулта, кăтăркăрсемпе кӳршĕ халăхсене кăтартнă.]] |
||
'''Кăтăркăр''' — (кутуркур) V-VII ĕмĕрсенче [[Тан |
'''Кăтăркăр''' — (кутуркур) V-VII ĕмĕрсенче [[Тан]]па [[Тăнай шывĕ|Тăнай]] хушшинчи хирсенче куçса пурăннă анăç [[пăлхар]]сен йăхĕ. Пĕрремĕш хут кăтăркăрсене 469-488 çулсенче асăнса [[Тăнăвар]]па [[Тан]] шывĕсен хушшинчи хирсенче пурăннине палăртаççĕ. [[Аттил|Атăл]] ĕмпӳн [[Тинĕс]] ятлă ывăлĕ ертсе çӳренĕ йăхран пулса кайнă пулнă шутланаççĕ. |
||
== Кун-çулĕ == |
== Кун-çулĕ == |
||
[[VI ĕмĕр |
[[VI ĕмĕр]]те [[вăтăркăр]] текен тухăç [[пăлхар]]сен йăхĕпе вăрçса пурăннă пулнă. Унсăр пуçне [[Византи]]пе тата унăн майлă халăхсемпе вăрçса пурăннă пулнă. 550 çулта кăтăркăрсем [[Авар хаканлăхĕ|Авар хаканлăх]] йышне кĕнĕ. 558 çулта [[Сапирхан]] хум [[Византи]] çине тапăнать. 661 [[Альших|Алчăк]] хум хăйне [[Авар хаканлăхĕ|Авар хаканлăхри]] хакан суйлавне тăратнă пулнă та, суйланман. Çĕнĕ хаканпа унăн пирки харкашу пуçланса кайнине пула кăтăркăр урти [[Рейн (юханшыв)|Рейн]] шывĕ хĕррине, [[Франксем|Хăранк]] çĕрĕсем çине куçса кайнă. [[Дагоберт|Такапирт]], [[Франксем|Хăранксен]] ĕмпĕвĕ, вĕсене малтан [[Бавари|Паварта]] çĕр уйăрса панă пулнă та, анчах кайран хăйĕн çарĕпе çĕрле кăтăркăрсене тапăнса касса тăкнă пулнă. Вилĕмрен хăтăлса юлнă кăтăркăрсем [[Ломбарди|Лампарта]] тарнă пулнă. [[Крăмывал]], [[Ломбарди|Лампарт]] ĕмпĕвĕ, кăтăркăрсене питĕ хапăллăн йышăнса,[[Равенна]] çумĕнчи çĕрсенче пурăнма ирĕк панă. Тепĕр пайĕ 633 çулта [[вăтăркăр]]семпе пĕрлешсе кайнă. |
||
[[Павăл Тĕйаккăн]] [[Ломбарди|Лампартри]] кăтăркăрсем çинчен çапла çырса хăварнă: |
[[Павăл Тĕйаккăн]] [[Ломбарди|Лампартри]] кăтăркăрсем çинчен çапла çырса хăварнă: |
||
| 9-мĕш йĕрке: | 9-мĕш йĕрке: | ||
== Асăрхавсем == |
== Асăрхавсем == |
||
{{Асăрхамалли}} |
|||
{{асăрхаттарусем}} |
|||
== Вуламалли == |
== Вуламалли == |
||
13:05, 29 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016 вӑхӑтри верси
Кăтăркăр — (кутуркур) V-VII ĕмĕрсенче Танпа Тăнай хушшинчи хирсенче куçса пурăннă анăç пăлхарсен йăхĕ. Пĕрремĕш хут кăтăркăрсене 469-488 çулсенче асăнса Тăнăварпа Тан шывĕсен хушшинчи хирсенче пурăннине палăртаççĕ. Атăл ĕмпӳн Тинĕс ятлă ывăлĕ ертсе çӳренĕ йăхран пулса кайнă пулнă шутланаççĕ.
Кун-çулĕ
VI ĕмĕрте вăтăркăр текен тухăç пăлхарсен йăхĕпе вăрçса пурăннă пулнă. Унсăр пуçне Византипе тата унăн майлă халăхсемпе вăрçса пурăннă пулнă. 550 çулта кăтăркăрсем Авар хаканлăх йышне кĕнĕ. 558 çулта Сапирхан хум Византи çине тапăнать. 661 Алчăк хум хăйне Авар хаканлăхри хакан суйлавне тăратнă пулнă та, суйланман. Çĕнĕ хаканпа унăн пирки харкашу пуçланса кайнине пула кăтăркăр урти Рейн шывĕ хĕррине, Хăранк çĕрĕсем çине куçса кайнă. Такапирт, Хăранксен ĕмпĕвĕ, вĕсене малтан Паварта çĕр уйăрса панă пулнă та, анчах кайран хăйĕн çарĕпе çĕрле кăтăркăрсене тапăнса касса тăкнă пулнă. Вилĕмрен хăтăлса юлнă кăтăркăрсем Лампарта тарнă пулнă. Крăмывал, Лампарт ĕмпĕвĕ, кăтăркăрсене питĕ хапăллăн йышăнса,Равенна çумĕнчи çĕрсенче пурăнма ирĕк панă. Тепĕр пайĕ 633 çулта вăтăркăрсемпе пĕрлешсе кайнă.
Павăл Тĕйаккăн Лампартри кăтăркăрсем çинчен çапла çырса хăварнă: ...Эпир каланă вырăнта вĕсем халĕ те пурăнаççĕ, ытларах латтин чĕлхипе калаçаççĕ пулин те, хальччен те хăйсен чĕлхипе те усă кураççĕ...