Ацтексем

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Чулран тунă Хĕвел

Ацтексем (астексем[1]) (тăван ячĕ mēxihcah [meː'ʃiʔkaʔ]) — вăта Мексикăри индей халăхĕ. Йышĕ 1,5 млн çынран ытла. Ацтексен тĕнчи (XIV—XVI ĕмĕрсем) халаплăхпа тата культурипе пуян шутланать. Ацтек империн тĕп хули Теночтитлан пулнă, вăл Тескоко (Тешкоко) (исп. Texcoco) çинче вырнаçнă, халĕ унăн вырăнĕнче Мехико ларать.

Терминологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ацтексен йăхĕ Мехико айлăмне çурçĕртен килнĕ — халĕ унта АПШ çĕрĕсем. Çав вăхăтрах айлăмри пĕтĕм территоринче вырăнти йăхсем пурăннă, вĕсем пĕри те килнисене кунта кĕртесшĕн пулман.

Пуçтарăнса канашланă хыççăн, вырăнти йăхсен çулпуçĕсем килнисене Тескоко кӳлĕ çинчи çы н пурăнман утрава пама сăмах татнă.

Утрав çинче çĕлен нумай пулнă – унта пурăнма йывăр килнĕ.

Утрава çитсе çĕленсене курсан, ацтексем савăнса кайнă, мĕншĕн тесен вĕсем çĕленпе апатланнă. Ăмăрткайăк хăйĕн чĕрнисемпе çĕлене аркатнине курсан ацтексен кăмăлĕ çĕкленнĕ.

1325 çулта утрав çинче ацтексен тĕп хули — Теночтитлан — çĕкленет.

Халапсемпе йăласем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Импери[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ацтексен империйĕ
Ацтексен айĕнчи çĕрĕсем эволюцийĕ

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ацтек çăлкуçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Испан çăлкуçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Райдер Хаггард-Дочь Монтесумы

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Астексем // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Ацтексем Шаблон:Мексика халăхĕсем Шаблон:Месоамерикăри Колумбченхи культурăсем