Механика

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
two by two chart of mechanics for size by speed
механикăн тĕсĕсене схемăласа кăтартни

Механика (грек μηχανική — машина тăвас искусствă ) — физикăн материаллă объектсен механикăлла хусканăвне е хусканманлăхне тата вĕсен хушшинчи çыхăнусене тĕпчекен уйрăмĕ. Классикăлла механика тата квант механики пур . Чĕмсĕрлĕх йĕркипе, "механика" тенĕ чухне шăпах классикăлла механикăна ăшра тытаççĕ.

Механика системи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Механика тĕпчекен объектсене механикăлла система теççĕ.

Механика пайĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Классикăлла механика Шаблон:Татăлми тавралăхсен механики Шаблон:Квантла механика Шкулта вĕренекен механика пайĕсем: кинематика, статика, динамика, упрану саккунĕсем.

Кинематика[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Динамика[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Исаак Ньютон

Динамика Ньютон саккунĕсем çинче никĕсленсе тăрать.

  • Пур çавăн пек пуçлав системисем (вĕсене инерциаллă теççĕ), хăшĕсенче япаларăш пĕрпĕтĕммĕн куçнин хăвăртлăхĕ улшăнмасть, енчен те нимле ытти япалăршсен вăйăмĕ çук е ăна тивекен мĕнпур вăйсем пĕрне-пĕри компенсацилеççĕ.

Кунта: — мĕн пур вăйсем, — хăвăртлăх.

  • Инерциаллă пуçлав системисенче япаларашăн хăвăртланăвĕн пысăкăшĕ мĕнпур вăйсем хушăннин пысăкăшне масса çине пайланипе танлашать; хăвăртланăвăн тата хушăнcан пулнă пĕтĕмĕшле вăйăн тĕллемисем пĕр еннелле.

Кунта: — хăвăртлану, — масса.

  • Икĕ япаларăш пĕр-пĕрне витерекен вăйсем пĕр йĕр çинче выртаççĕ, тĕллемисем хире-хирĕçле тата пысăкăшĕсемпе пăр тан.

Кунта: — пĕрремĕш япаларăшăн вăйĕ, — иккĕмĕш япаларăшăн вăйĕ.

Тата пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Физика