Нумайхысаклăх
Нумайхысаклăх, эпир хăнăхнă уçлăхра — виçĕ виçеллĕ нумайхысаклăх (кун пирки, чĕмсĕрлех йĕркипе, каламасăр та хăварма пулать) — никĕслевсене тивĕçтерекен виçĕ виçеллĕ евклид уçлăхĕнчи вĕçсĕр мар шутлă лаптак нумай кĕтеслĕхсен пĕрлешĕвĕ (анчах кунашкал çийпе чикĕленекен ĕскере хăйне те çак терминпа палăртма пулать).
- Кирек епле нумайкĕтеслĕхĕн кашни аякĕ çав хушăрах урăх («çумĕнчи») нумайкĕтеслĕхĕн аякĕ пулать;
- Нумайхысаклăхăн кирек епле нумайкĕтеслĕхĕнчен, ыттисем урлă каçса, кирек епле нумай кĕтеслĕхе çитме пулать.
Çак нумайкĕтеслĕхсене хысаксем, вĕсен енĕсене — нумайхысаклăхăн аякĕсем, тăррисене — тăрăсем тесе палăртаççĕ. Нумайхысаклăхсенчен чи ансаттисем — мăкăрăлчăк нумай хысаклăхсем (евклид уçлăхĕн вĕçсĕр мар çавнашкал аййышĕн чикки, хăшĕ (аййыш) унăн вĕçсĕр мар çурма уçлăхсен хĕресленĕвĕ пулса тăрать).
Нумайхысаклăхăн виçĕ хапаллă уçлăхри ăнланăвне пĕтĕмлетсе, n-виçеллĕ нумайхысаклăх тени патне пырса тухаççĕ.
Палăртăвăн виçĕ варианчĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Нумай хысаклăх палăртăвĕн 2 шухăш-пĕлтерĕшĕ:
- 1. Тӳрем хупăнчăк хуçăлчăксем (пĕр-пĕрне касса каяканнисем пулсан та);
- 2. Хуçăлчăксемпе карталанă тӳремĕн пайĕсем.
Иккĕмĕш тĕслĕхĕнче нумайкĕтеслĕх татăкĕсенчен çыпăçтарнă çийĕ нумайхысаклăх пулать. сем Çак çи хăйне хăйех касса каять пулсан, вăл геометри кĕлеткин тулли çийĕ пулать, вăлах нумай хысаклăх шутланать; çакăнтан виççĕмĕш палăрту çуралать.