Франксен патшалăхĕ

Франксен патшалăхĕ (Франксен короллĕхĕ, Франк патшалăхĕ) (лат. Regnum Francorum, Francia, Frankia; фр. royaume des Francs; ним. Frankenreich) — Хĕвеланăç Рим империйĕн территорийĕнче ытти варвăрла короллĕхсемпе пĕрле çуралса V —IX ĕмĕрсенчи Хăвеланăç тата Варринчи Европăра пулнă-пурăннă патшалăх. III ĕмĕртен пуçласа унăн вăта территорийĕнче, тĕпрен илсен, франксем пурăннă. Карл Мартелл, унăн ывăлĕ Лутра Пипин, мăнукĕ Аслă Карл ĕмпӳсем тăрăшнипе IX ĕмĕр пуçламăшĕ тĕлнелле патшалăх питĕ пысăкланса кайнă.

Франксен патшалăхĕ 814-мĕш çулта импери пулса тăнă та ăна çавăнтанпа Анăç империйĕ тенĕ (историографсен чĕлхипе — Каролингсен империйĕ).

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Григорий Турский. История франков / Пер. с лат., сост., примеч. В. Д. Савуковой. — М.: Наука, 1987. — 464 с. — Серия «Литературные памятники».
Историки эпохи Каролингов («Жизнь Карла Великого» Эйнхарда, «Ксантенские анналы», «Жизнь императора Людовика» Анонима, «История» Нитгарда, «Ведастинские анналы») / Сост. М. А. Тимофеев. — М.: РОССПЭН, 2000. — 288 с. — Серия «Классики античности и средневековья». — ISBN 5-86004-160-8.
Рихер Реймский / Пер. с лат. и комм. А. Тарасовой. — М.: РОССПЭН, 1997. — 304 с. — Серия «Классики античности и средневековья». — ISBN 5-86004-074-1.
Теган. Деяния императора Людовика / Пер. с лат. и комм. А. И. Сидорова. — СПб.: Алетейя, 2003. — 192 с. — Серия «Интеллектуальная история в текстах и исследованиях».
Хроники Фредегара / Пер. с лат., комм. Г. А. Шмидта. — СПб.; М.: Евразия; ИД «Клио», 2015. — 464 с. — Серия «Chronicon». — ISBN 978-5-91852-097-0.
Лебек С. Происхождение франков. V—IX века / Перевод В. Павлова. — М.: Скарабей, 1993. — Т. 1. — 352 с. — (Новая история средневековой Франции). — 50 000 экз. — ISBN 5-86507-001-0.
Тейс Л.[fr]. Наследие Каролингов. IX—X века / Пер. с фр. Т. А. Чесноковой. — М.: Скарабей, 1993. — Т. 2. — 272 с. — (Новая история средневековой Франции). — 50 000 экз. — ISBN 5-86507-043-6.
Лот Фердинанд. Последние Каролинги / Пер. с франц. А. Ю. Карачинского. — СПб.: Евразия, 2001. — 320 с. — Серия «Clio dynastica». — ISBN 5-8071-0077-8.
Сидоров А. И. Каролингская аристократия глазами современников // Французский ежегодник. 2001 г. — М., 2001.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Capitals of the Frankish Kingdom according to the years, in 509—800(акăлч.)

п • с • т Германи историйĕ
Аваллăх	Тахçанхи Германи • Авалхи германсем • Халăхсен Аслă Хускалăвĕ

Вăтам ĕмĕрсем	Франк патшалăхĕ • Тухăç-Франк короллĕхĕ • Германи короллĕхĕ • Сăваплă Рим империйĕ

Пĕрлĕ патшалăха туни	Райн пĕрлешĕвĕ • Герман пĕрлешĕвĕ • 1848—1849 революци • Австри-прусси вăрçи 1866 • Çурçĕр герман пĕрлешĕвĕ • Франк-прус вăрçи • 1871 çулта Германие пĕрлештерни

Герман райхĕ	Герман империйĕ • Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи • Версаль килĕшĕвĕ • Ваймар республики • Виççĕмĕш райх • Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи

Германи Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи хыççăн	Оккупаци зонисем: амер. + брит. + сов. + франс. + поляк. • Нимĕçсене депортацилени • ФРГ • ГДР • Ан. Берлин • 1990 Германие пĕрлештерни • Хальхи Германи

п • с • т Франци историйĕ
Аваллăх	Тахçанхи Франци • Аваллăх • Римсен Галлийĕ (п.эрч. 220 — 481)

Вăтам ĕмĕрсенчи Франци	Меровингсем (481—751) • Каролингсем (751—987) • Капетингсем (987—1328) • Валуа (1328—1589) • Бурбонсем (1589—1792, 1814—1848)

Революциченхи Франци	Франци короллĕхĕ • Итал вăрçисем • Генерал штачĕсем

Хальхи Франци	Франци революцийĕ (1789—1799) • Пĕрремĕш республика (1792—1804) • Пĕрремĕш импери (1804—1814) • Çĕр кун (1815) • Реставрация Бурбонов (1814—1830) • Июльская монархия (1830—1848) • Иккĕмĕш республика (1848—1852) • Иккĕмĕш импери (1852—1870) • Парис коммуни (1871) • Виççĕмĕш республика (1870—1940) • Виши режимĕ (1940—1944) • Вăхăтлă правительство (1944—1946) • Тăваттăмĕш республика (1946—1958) • Пиллĕкĕмĕш республика (1958-па)