Хисепсен ячĕсем
Курӑнакан калӑплав
Хисепсен ячĕсем — математикăра, ытти ăславсенче, çавăн пекех кулленхи пурнăçра та усă куракан хисепсен ячĕсем. Ун пек ятсенчен чылайăшĕ хутлă-тытăмлă ăнлавсем (сăмах майлашăвĕсем) пулса тăраççĕ. Кунта, ку статьяра, хăйне уйрăм сăмахлă (хутлă-тытăмлă мар) ятсемлĕ хисепсене тата, çавăн пекех, стандартлă мар ятсемлĕ хисепсене асăнса тухнă. Асăнакан хăшпĕр хисепсене хальхи орфографи халлĕхе уйрăм çырма та ирĕк парать.
Ноль тата натураллă хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Вуннăчченхи (10) хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- 0 — ноль
- 1 — пĕрре
- 2 — иккĕ
- 3 — виççĕ
- 4 — тваттă
- 5 — пиллĕк
- 6 — улттă
- 7 — çиччĕ
- 8 — саккăр
- 9 — тăххăр
- 10 — вуннă
10 тата 1000 хушшинчи хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- 11 — вунпĕр
- 12 — вуниккĕ
- 13 — вунвиççĕ
- 14 — вунтваттă
- 15 — вунпиллĕк
- 16 — вунулттă
- 17 — вунçиччĕ
- 18 — вунсаккăр
- 19 — вунтăххăр
- 20 — çирĕм
- 30 — вăтăр
- 40 — хĕрĕх
- 50 — аллă
- 60 — утмăл
- 70 — çитмĕл
- 80 — тăхăрвуннă
- 100 — çĕр
- 200 — икçĕр
- 300 — виççĕр
- 400 — тватçĕр
- 500 — пилĕкçĕр
- 600 — ултçĕр
- 700 — çичçĕр
- 800 — сакăрçĕр
- 900 — тăхăрçĕр
Пинрен (1000) пысăкрах хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- 1 000 — пин
- 1 728 — доцанд
- 10 000 — Тĕмен (хисеп), мириада, ревава́ (авалхи еврейле)
- 100 000 — легион, лакх (Индирен)
- 1 000 000 — миллион, мĕльюн, леодр (ĕлĕххи Русь)
- 10 000 000 — вран (ĕлĕххи Русь), крор (Индирен)
- 100 000 000 — Колода (ĕлĕххи Русь)
- 1 000 000 000 — миллиард (вăрăм шкала), аравб (Индирен)
- 1012 — триллион (кĕске шкала), биллион (вăрăм шкала), легион (ĕлĕххи Русь)
- 1015 — квадриллио н (кĕске шкала), биллиард (вăрăм шкала)
- 1024 — септиллион (кĕске шкала), квадриллион (вăрăм шкала), леодр (ĕлĕххи Русь)
- 1019 тата 10317 хушшинчи кирек мĕнле хисеп — Скьюз хисепĕ
- 1048 — квиндециллион (кĕске шкала), октиллион (вăрăм шкала), вран (е ворон) (ĕлĕххи Русь)
- 1049 — 10 квиндециллион (кĕске шкала), 10 октиллион (вăрăм шкала), колода (ĕлĕххи Русь)
- 10100 — Гугол
- 10140 — Асанкхейя
- 1010100 — Гуголплекс
Ваклă хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- 1/2 (0,5) — Çурă
- 1/4 (0,25) — Чĕрĕк
Иррационаллă хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Эйлер — Маскерони константи ()
- Апери константи ()
- ылттăн касăлу ()
- Эйлер хисепĕ, е ()
- Пи (хисеп), π, ()
Чăн мар хисепсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- — сăнарлă пĕрчĕ ("ытарлă пĕрчĕ"), i, j