Иртнĕ вăхăт: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Статьяна йăлтах пушатрĕ Тэг: тасатасси |
п Откат правок Император Тихон (обсуждение) к версии Chuvash2017 Тэг: Каялла тавăр |
||
| 1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
{{toc-right}} |
|||
'''Иртнĕ вăхăт''', — каличчен пулса иртнĕ ĕçе пĕлтерекен [[глагол]] форми (''вуларăм, ĕçлерĕ, тăрăшрĕç''). |
|||
[[Чăваш чĕлхи]]нче иртнĕ вăхăт формисем темиçе: |
|||
* Иртнĕ паллăлăхлă вăхăт. [[Аффикс]]ĕсем '''-р (-т, -ч)''': ''çыртăм, вуларăм, пĕлчĕ, çырмарăм, вуламарĕ''. Ку вăхăт ĕç пĕр хут пулса иртнине, ĕç вĕçленнине, нумай вăхăта тăсăлнине, тахçан пулса иртнине пĕлтерет. |
|||
* Иртнĕ паллăлăхсăр вăхăт. [[Аффикс]]ĕсем '''-нă, -нĕ''': çырнă, вуланă, пĕлнĕ, çырман, вуламан, пĕлмен. |
|||
* Иртнĕ тăсăмлă вăхăт<ref>"Темиçе иртнĕ вăхăт" тени пулать. Анчах кун пек глаголăн ятарлă [[Аспект (грамматика)|аспектне]], '''-кала, -келе''' [[аффикс]]лине, калаççĕ (Чăваш чĕлхи. Энциклопеди словарĕ. Шупашкар, [[2004]]. — 28 С., 49 С.</ref>. [[Аффикс]]ĕсем '''-атт (-етт), -атч (-етч), -т (-тч)''': ''вĕренеттĕм, çыраттăм, вулатчĕ, пĕлместчĕ, çырмастчĕ''. Ку вăхăт форминчи глаголсем ĕç темиçе хут пулса иртнине, тахçан пулса иртнĕ ĕç вăхăт тĕлĕшĕнчен вăрăма тăсăлнине пĕлтереççĕ. |
|||
* Иртнĕ умĕнхи вăхăт I. [[Аффикс]]ĕсем '''-сатт (-сетт), -сачч (-сечч)''': ''кайсаттăм, вуласаттăм, ĕçлесеччĕ, илсеччĕç, вĕренсеттĕмĕр''. Ку вăхăт тепĕр ĕçрен маларах пулнă ĕçе пĕлтерет. Иртнĕ умĕнхи вăхăт I форми кулленхи калаçура питĕ сайра тĕл пулать. Уйрăмах — çуклă формăра шутсăр сайра е пачах та çук. |
|||
* Иртнĕ умĕнхи вăхăт II. [[Аффикс]]ĕсем '''-нăччĕ, -нĕччĕ''': ''вуланăччĕ, пĕлнĕччĕ, вуламанччĕ, пĕлменччĕ.'' Курăнать ĕнтĕ, иртнĕ умĕнхи вăхăт II, иртнĕ умĕнхи вăхăт I танлаштарсан, çуклă формăра та пур. |
|||
Ку иртнĕ вăхăт формисен пĕлтерĕшĕ тата тытăмĕ кашнин тĕрлĕрен. Усă курас тĕлĕшпе те вĕсем пĕр пек мар. |
|||
Кунсăр пуçне хăшпĕр [[Вирьял|тури калаçусенче]] иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн хăйне майлă конструкцийĕ пуррине асăрхамалла. Вăл '''-са/-се''' [[аффикс]] хушăннипе пулать: ''вуласа, кайса, çырса, пĕлсе, ĕçлесе...'' (Чăн та, глаголăн пурлă формипе çеç пулса иртет ку). Çавна май "иртнĕ умĕнхи вăхăт I" тата "иртнĕ умĕнхи вăхăт II" тенисен çыхăнăвĕ яр уççăн курăнса тăрать: вĕсем иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн тĕрлĕ формисен никĕсĕ çинче аталаннă теме пулать. . Енчен те кусем пур калаçусенче те тата [[литература чĕлхи]]нче сыхланнă пулсан, иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн леш '''-са/-се''' аффикслă конструкцийĕ пирки апла калама çук. Вирьял калаçавĕсенче иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтан икĕ конструкцийĕ те пур: '''-са/-се''' аффикслă форма пур та, '''-нă/-нĕ (-ман/-мен)''' аффикслă форма çук тесе шутлама сăлтавсем пачах та çук. |
|||
Иртнĕ вăхăт формисем нумай, анчах та вĕсем пĕр пĕтĕмĕшле çыхăнăва пĕрлешни курăнать. |
|||
==Çавăн пекех пăхăр== |
|||
* [[Хальхи вăхăт]] |
|||
* [[Пулас вăхăт]] |
|||
== Вуламалли == |
|||
* Мышкова И. Б. Времена немецкого глагола. — СПб., 2007. — 96 с. ISBN 978-5-91281-007-7 |
|||
* Миловидов В. А. Все правила английского языка. — М.: АСТ: Астрель, 2009. — 256 с. ISBN 978-5-17-059333-0 |
|||
== Асăрхавсем == |
|||
{{Асăрхавсем}} |
|||
== Каçăсем == |
|||
* [http://www.yanglish.ru/grammar/The_Past_Indefinite_Tense.htm/ The Past Indefinite Tense] |
|||
* [http://omen.perm.ru/learn/pgu1k/vremena.html Сводная таблица времен в английском языке] |
|||
* [http://subscribe.ru/archive/job.lang.germanlanguage/201004/07020657.html/ Нимĕç чĕлхин прогрессиллĕ курсĕ] |
|||
* [http://irgol.ru/?tag=времена/ Вăхăтсем франс чĕлхинче] |
|||
* [http://lingvoforum.net/index.php?topic=74200.0 Пршедшее время чувашского глагола.] |
|||
[[Категори:Пуплев пайĕсем]] |
|||
[[da:Fortid]] |
|||
[[de:Vergangenheit]] |
|||
[[fi:Menneisyys]] |
|||
[[he:עבר]] |
|||
[[qu:Ñawpa pacha]] |
|||
09:10, 19 Раштав уйӑхӗн 2018 вӑхӑтри верси
Иртнĕ вăхăт, — каличчен пулса иртнĕ ĕçе пĕлтерекен глагол форми (вуларăм, ĕçлерĕ, тăрăшрĕç).
Чăваш чĕлхинче иртнĕ вăхăт формисем темиçе:
- Иртнĕ паллăлăхлă вăхăт. Аффиксĕсем -р (-т, -ч): çыртăм, вуларăм, пĕлчĕ, çырмарăм, вуламарĕ. Ку вăхăт ĕç пĕр хут пулса иртнине, ĕç вĕçленнине, нумай вăхăта тăсăлнине, тахçан пулса иртнине пĕлтерет.
- Иртнĕ паллăлăхсăр вăхăт. Аффиксĕсем -нă, -нĕ: çырнă, вуланă, пĕлнĕ, çырман, вуламан, пĕлмен.
- Иртнĕ тăсăмлă вăхăт[1]. Аффиксĕсем -атт (-етт), -атч (-етч), -т (-тч): вĕренеттĕм, çыраттăм, вулатчĕ, пĕлместчĕ, çырмастчĕ. Ку вăхăт форминчи глаголсем ĕç темиçе хут пулса иртнине, тахçан пулса иртнĕ ĕç вăхăт тĕлĕшĕнчен вăрăма тăсăлнине пĕлтереççĕ.
- Иртнĕ умĕнхи вăхăт I. Аффиксĕсем -сатт (-сетт), -сачч (-сечч): кайсаттăм, вуласаттăм, ĕçлесеччĕ, илсеччĕç, вĕренсеттĕмĕр. Ку вăхăт тепĕр ĕçрен маларах пулнă ĕçе пĕлтерет. Иртнĕ умĕнхи вăхăт I форми кулленхи калаçура питĕ сайра тĕл пулать. Уйрăмах — çуклă формăра шутсăр сайра е пачах та çук.
- Иртнĕ умĕнхи вăхăт II. Аффиксĕсем -нăччĕ, -нĕччĕ: вуланăччĕ, пĕлнĕччĕ, вуламанччĕ, пĕлменччĕ. Курăнать ĕнтĕ, иртнĕ умĕнхи вăхăт II, иртнĕ умĕнхи вăхăт I танлаштарсан, çуклă формăра та пур.
Ку иртнĕ вăхăт формисен пĕлтерĕшĕ тата тытăмĕ кашнин тĕрлĕрен. Усă курас тĕлĕшпе те вĕсем пĕр пек мар.
Кунсăр пуçне хăшпĕр тури калаçусенче иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн хăйне майлă конструкцийĕ пуррине асăрхамалла. Вăл -са/-се аффикс хушăннипе пулать: вуласа, кайса, çырса, пĕлсе, ĕçлесе... (Чăн та, глаголăн пурлă формипе çеç пулса иртет ку). Çавна май "иртнĕ умĕнхи вăхăт I" тата "иртнĕ умĕнхи вăхăт II" тенисен çыхăнăвĕ яр уççăн курăнса тăрать: вĕсем иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн тĕрлĕ формисен никĕсĕ çинче аталаннă теме пулать. . Енчен те кусем пур калаçусенче те тата литература чĕлхинче сыхланнă пулсан, иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтăн леш -са/-се аффикслă конструкцийĕ пирки апла калама çук. Вирьял калаçавĕсенче иртнĕ паллăлăхсăр вăхăтан икĕ конструкцийĕ те пур: -са/-се аффикслă форма пур та, -нă/-нĕ (-ман/-мен) аффикслă форма çук тесе шутлама сăлтавсем пачах та çук.
Иртнĕ вăхăт формисем нумай, анчах та вĕсем пĕр пĕтĕмĕшле çыхăнăва пĕрлешни курăнать.
Çавăн пекех пăхăр
Вуламалли
- Мышкова И. Б. Времена немецкого глагола. — СПб., 2007. — 96 с. ISBN 978-5-91281-007-7
- Миловидов В. А. Все правила английского языка. — М.: АСТ: Астрель, 2009. — 256 с. ISBN 978-5-17-059333-0
Асăрхавсем
- ^ "Темиçе иртнĕ вăхăт" тени пулать. Анчах кун пек глаголăн ятарлă аспектне, -кала, -келе аффикслине, калаççĕ (Чăваш чĕлхи. Энциклопеди словарĕ. Шупашкар, 2004. — 28 С., 49 С.