Вăтам хăвăртлăх

Вăтам хăвăртлăх — кунта пĕр-пĕринчен уйрăлса тăракан икĕ кап пирки сăмах пырать:

1. Скаляр пек палăртнă вăтам хăвăртлăх — çулăн тăршшĕ урлă
2. Вектор пек палăртнă вăтам хăвăртлăх — куçнăлăх урлă.

Енчен те ятарласа палăртман пулсан, вăтам хăвăртлăх тенĕ чухне пĕрремĕшĕ пирки сăмах пырать.

Çулăн таршшĕ урлă палăртнă вăтам хăвăртлăх

Çул тăршшĕ тĕлĕшпе палăртнă вăтам хăвăртлăх (скаляр) — ĕскерĕн çул тăршшĕне çав куçăм чухнехи вăхăт татăкĕ çине пайласан пулать:

$$v_{cp}={\frac {\Sigma s_{i}}{\Sigma t_{i}}},$$

е, çулăн уйрăм $s_{i}$ татăкĕсемпе вăхăтăн уйрăм $t_{i}$ татăкĕсене хушса тухсан, $s$ тата $t$ паллăсене пĕтĕмĕшле çулпа пĕтĕмĕшле вăхăт пек курсан,

$$v_{cp}={\frac {s}{\ t}}.$$

Куçнăлăх урлă палăртнă вăтам хăвăртлăх

Куçнăлăх урлă палăртнă вăтам хăвăртлăх (вектор) — куçнăлăха куçăм чухнехи вăхăт татăкĕ çине пайласан пулать:

${\vec {v}}_{cp}={\frac {\vec {\Delta r}}{\Delta t}}.$

Каçăсем

• Вăтам хăвăртлăх (вырăсла)
• Вăтам хăвăртлăх (вырăсла)