Молдаван чĕлхи
Ан пăтраштарăр молдаван диалекчĕпе.
| Молдаван чĕлхи | |
|---|---|
| Патшалăхсем: | Днестрçум[1], Украина, РФ |
| Официаллă статус: | Патшалăхсем:
|
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
| Индоевропа çемьи | |
| Çырулăх: | латиница (румын алфавичĕ) — Молдовăра, кириллица (молдаван алфавичĕ) — Днестрçум Молдова Республикинче, (тахçанхи румын кириллици) |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ISO 639-1: | mo (пăрахăçланă) |
| ISO 639-2: | mol (пăрахăçланă) |
| ISO 639-3: | mol (пăрахăçланă) |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Молда́ван чĕлхи (limba moldovenească, лимба молдовеняскэ) — роман чĕлхисен балкан-роман кĕçĕн группине кĕрекен чĕлхе. Хальхи хăшпĕр чĕлхеçсем[3] шутланипе, «румын» тата «молдаван» ячĕсем пĕр чĕлхесемех (лингвонимсем) пулаççĕ[4][5], çав вăхăтрах урăх çăлкуçенче[6][7][8] (тĕслĕхрен, Пысăк раççей энциклопедийĕ) молдаван чĕлхине тухăç-роман чĕлхисен йышне кĕртеççĕ[9]. Хальхи Молдовăсăр пуçне хальхи молдаван чĕлхи çаплах Буковинăра тата Одесса облаçĕнче (Украина) сарăлнă.
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Çав. пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Викисăмахсарти сăмах йышĕ молдавского языка категоринче «Молдавский язык»
- Молдаван алфавичĕ
- Молдаван диалекчĕ
- Балкан-роман чĕлхисем
- Молдаван литератури
- Молдаван совет энциклопедийĕ
- Молдовенизм
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ йышăнман патшалăх
- ^ статья 12 Конституции ПМР
- ^ Лухт Л. И., Нарумов Б. П. Румынский язык // Языки мира. Романские языки. — М., Academia, Институт языкознания РАН, 2001 — С. 575
- ^ eNews: «Молдавский язык древнее румынского» — Интервью с историком, автором первого молдавско-румынского словаря Василе Стати 2015 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ., 5 декабря 2013
- ^ «Румынский язык» в энциклопедии «Britannica»; Лухт Л. И., Нарумов Б. П. Румынский язык // Романские языки. М., 2001. С. 577.
- ^ Проблемы языка в глобальном мире. Монография // Под ред. Ганиной Е. В., Чумакова А. Н. — 2015
- ^ Топоров В. Исследования по этимологии и семантике. Том 2. Индоевропейские языки и индоевропеистика. Книга 1 — 2006
- ^ Червинский П., Надель-Червинская М. Толково-этимологический словарь иностранных слов русского языка — Тернополь: Крок, 2012 — С. 478—479
- ^ Нерознак В. П. Балканистика 2020 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ. // Большая Российская Энциклопедия
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Бернштейн С. Б. Славянские элементы в молдавском языке // Вопросы молдавского языкознания. — М.: Издательство Академии Наук СССР, 1953.
- Бурега В. «Бессарабское православие» между Румынией и Россией. Часть первая, 21 июля 2010. — 2010.
- Галущенко O. Борьба между румынизаторами и самобытниками в Молдавской АССР (20-е годы). — № 6.
- Галущенко O. Борьба между румынизаторами и самобытниками в Молдавской АССР (30-е годы).
- Дамьян Н. Румынско-болгарские параллели на уровне лексики // Молдавско-болгарские отношения в средние века и новое время. Доклады международной научной конференции (Кишинёв. 21–23 октября 1996 г.). — Кишинёв: S.Ş.B., 1998.
- Пиотровский Р. Г. Славяно-молдавские языковые отношения и вопросы национальной специфики молдавского языка // Вопросы молдавского языкознания. — М.: Издательство Академии Наук СССР, 1953.
- Рацеева Е. К вопросу о языке славяно-молдавских летописей XV—XVI вв. (Элементы румынско-славянской интерференции) // Молдавско-болгарские отношения в средние века и новое время. Доклады международной научной конференции (Кишинёв. 21–23 октября 1996 г.). — Кишинёв: S.Ş.B., 1998.
- Сергиевский М.В. Материалы по изучению живых молдавских говоров на территории СССР // Учёные записки Института языка и литературы. — М.: 1927. — Т. I.
- Сергиевский М.В. К истории создания литературного языка в Румынии // Учёные записки Института языка и литературы. — М.: 1927. — Т. III.
- Народное собрание Гагаузии постановило запретить использование термина «румынский язык» на территории автономии // Независимая Молдова. 04.10.2013. — Кишинёв: 2013.
- King, Charles Ambivalence of Authenticity, or How the Moldovan Language was Made // Slavic Review. — 1999. — Т. 58. — № 1.(акăлч.)
- King, Charles Moldovenii: România, Rusia şi politica culturală. — Chişinău: Editura ARC, 2005. — ISBN 9975-61-213-X
- Caşu, I. "Politica naţională" în Molodva Sovietică, 1944-1989. — Chişinău: Editura Cartdidact, 2000. — ISBN 9975-940-29-3
- Stati V. Dicţionar moldovenesc-românesc. — Chişinău: Tipografia Centrală, 2003. — ISBN 9975-78-248-5
- Negru, Elena Politica etnoculturală în R.A.S.S. Moldovenească (1924 — 1940). — Chişinău: Prut Internaţional, 2002. — ISBN 9975-69-395-4
- Dyer D.L. The Romanian Dialect of Moldova: A Study in Language and Politics. — Lewiston, NY: Edwin Mellen Press, 1999. — ISBN 0-7734-8037-4(акăлч.)
- Dyer D.L. Studies in Moldovan. — New York: Columbia University Press (East European Monographs), 1996. — ISBN 0-88033-351-0
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- О молдавском языке 2014 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ.
- Козак В. О названии языка: «молдавский» или «румынский»
- Comunicat despre sesiunea ştiinţifică Unitatea limbii române — cu privire specială la Basarabia şi Bucovina, opiniile lingviştilor Eugeniu Coşeriu, Silviu Berejan ş.a.
- Evocare Eugeniu Coșeriu 2009 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ., Contrafort
- Scriitori de la Chișinău despre dicționarul lui Vasile Stati 2006 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ., Contrafort
- Memoriul PEN Clubului din Republica Moldova (cu privire la sutuația drepturilor omului, suprimarea disciplinei școlare «Istoria Românilor» și politica de moldovenizare 2009 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ., Contrafort
- Conferință ținută de Tamara Cărăuș, despre chestiuni de identitate în Moldova, Contrafort
- Informații culese Jesse Schuld 2010 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.
- Articol de Attila Demkó 2012 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ.
- Pronunția și alfabetul chirilic moldovenesc. Acest articol susține că moldoveneasca este un dialect al limbii române.
- Curtea Constituțională a Transnistriei (cu litere chirilice)
- Columbia Encyclopedia: articol despre limba română, care susține că româna este vorbită de 3 milioane de persoane în Republica Moldova 2012 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче архивланӑ.
- Columbia Encyclopedia: articol despre Republica Moldova, care susține că de fapt moldoveneasca este identică cu româna 2012 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче архивланӑ.
- Interviu cu Vasile Stati (Partea întâi 2009 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ. și Partea a doua 2009 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.)
- George Damian, «Minciuna Moldovenismului» 2009 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ., Contact, 11 noiembrie 2007, p. 6.
- A XIII-a sesiune a Sovietului Suprem a oficializat statutul limbii moldovenești(ĕçлемен каçă), 31 august 2009, Florin Mihai, Jurnalul Național
- «Limbă! Alfabet!» au strigat basarabenii acum 20 de ani(ĕçлемен каçă), 30 august 2009, Florin Mihai, Jurnalul Național