Нумайхысаклăх

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Нумай хысаклăх ҫинчен куҫарнӑ)
Hexahedron
Dodecahedron

Нумайхысаклăх, эпир хăнăхнă уçлăхра — виçĕ виçеллĕ нумайхысаклăх (кун пирки, чĕмсĕрлех йĕркипе, каламасăр та хăварма пулать) — никĕслевсене тивĕçтерекен виçĕ виçеллĕ евклид уçлăхĕнчи вĕçсĕр мар шутлă лаптак нумай кĕтеслĕхсен пĕрлешĕвĕ (анчах кунашкал çийпе чикĕленекен ĕскере хăйне те çак терминпа палăртма пулать).

  1. Кирек епле нумайкĕтеслĕхĕн кашни аякĕ çав хушăрах урăх («çумĕнчи») нумайкĕтеслĕхĕн аякĕ пулать;
  2. Нумайхысаклăхăн кирек епле нумайкĕтеслĕхĕнчен, ыттисем урлă каçса, кирек епле нумай кĕтеслĕхе çитме пулать.

Çак нумайкĕтеслĕхсене хысаксем, вĕсен енĕсене — нумайхысаклăхăн аякĕсем, тăррисене — тăрăсем тесе палăртаççĕ. Нумайхысаклăхсенчен чи ансаттисем — мăкăрăлчăк нумай хысаклăхсем (евклид уçлăхĕн вĕçсĕр мар çавнашкал аййышĕн чикки, хăшĕ (аййыш) унăн вĕçсĕр мар çурма уçлăхсен хĕресленĕвĕ пулса тăрать).

Нумайхысаклăхăн виçĕ хапаллă уçлăхри ăнланăвне пĕтĕмлетсе, n-виçеллĕ нумайхысаклăх тени патне пырса тухаççĕ.

Палăртăвăн виçĕ варианчĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Нумай хысаклăх палăртăвĕн 2 шухăш-пĕлтерĕшĕ:

  • 1. Тӳрем хупăнчăк хуçăлчăксем (пĕр-пĕрне касса каяканнисем пулсан та);
  • 2. Хуçăлчăксемпе карталанă тӳремĕн пайĕсем.

Иккĕмĕш тĕслĕхĕнче нумайкĕтеслĕх татăкĕсенчен çыпăçтарнă çийĕ нумайхысаклăх пулать. сем Çак çи хăйне хăйех касса каять пулсан, вăл геометри кĕлеткин тулли çийĕ пулать, вăлах нумай хысаклăх шутланать; çакăнтан виççĕмĕш палăрту çуралать.