Гиперкуб

Гиперкуб — епле кирлĕ виçеллĕ чухнехи куб ăнлавĕ. Ν виçеллĕ гиперкуб тесе $\forall i:-{\frac {a}{2}}<x_{i}<{\frac {a}{2}}$ танмарлăхсене тивĕçлĕ (ăçта a – гиперкуб аяк пĕрчи тăршшĕ) Ν-виçеллĕ евклид уçлăхĕнчи пăнчăсен нумайлахне палăртаççĕ.

Çаплах гиперкуб тесе Ν пĕр тан татăклă декарт хутланăвне калаççĕ.

Çаплах, Ν-куб — фигура, унăн кашни тăрри аяк пĕрчисемпе Ν урăх тăррисемпе çыхăннă; Ν, хăйĕ, çак кĕлеткен виçелĕхне палăртать. Е, урăхла каласан, Ν-виçеллĕ куба параллельлĕ (Ν-1)-лаптăклăх Ν мăшăрĕсенчен тума пулать, тепĕр сăмахсемпе унăн 2Ν гиперхысак пур, вĕсен кашни (Ν-1)-куб шутланать.

Гиперкуб характеристикисем

Характеристика	Пĕлтерĕш
Аяк пĕрчин тăршшĕ	a
Виçеллĕх	N
Гиперкалăпăш	$V_{N}=a^{N}$
Çийĕн гиперлаптăкĕ	$S_{N}={2Na}^{N-1}$

Информатикăра

Гиперкуб — Нумай виçеллĕ кубăн граф тăррисем эреш топологин çыххисем пулаççĕ.

Тĕрлĕ гиперкубсем

N-Куб	Ӳкерчĕк (иккĕвиçеллĕ проекци)	Ячĕ	Пăнчă (0)	Татăк (1)	Тăваткал (2)	Куб (3)	Тессеракт (4)	Пентеракт (5)	Хексеракт (6)	Хептеракт (7)	Октеракт (8)	Энтенеракт (9)	Декеракт (10)
0-куб		Пăнчă	1
1-куб		Татăк	2	1
2-куб		Тăваткал	4	4	1
3-куб		Куб	8	12	6	1
4-куб		Тессеракт	16	32	24	8	1
5-куб		Пентеракт	32	80	80	40	10	1
6-куб		Хексеракт	64	192	240	160	60	12	1
7-куб		Хептеракт	128	448	672	560	280	84	14	1
8-куб		Октеракт	256	1024	1792	1792	1120	448	112	16	1
9-куб		Энтенеракт[çăлкуç?]	512	2304	4608	5376	4032	2016	672	144	18	1
10-куб		Декеракт[çăлкуç?]	1024	5120	11520	15360	13440	8064	3360	960	180	20	1

Гиперкуб илемлĕ литературăра

• Роберт Хайнлайн. Дом, который построил Тил.
• Роберт Шекли. Мисс Мышка и четвертое измерение.
• Эдвин Эбботт. Флатландия

Çавăн пекех пăхăр

• Куб 2: Гиперкуб
• Тĕрĕс N-виçеллĕ нумайхысаклăхсем

Каçăсем

• Сарса хунин аннимацийĕ: тăваткалран октеракта çити (стереопар та)