Понтекорво Бруно Максимович
Бруно Максимович Понтекорво | ||||||||||
итал. Bruno Pontecorvo | ||||||||||
Çуралнă вырăн: | Пиза, Итали | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Вилнĕ вырăн: | Дубна, Мускав облаçĕ, РФ | |||||||||
Ăслăх сфери: | Йĕтре физики, элементарлă пĕрчĕсен физики | |||||||||
Ĕç вырăнĕ: | Рим университечĕ, CRL, ОИЯИ | |||||||||
Ăсчах хисепĕ: |
СССР ĂА академикĕ; (1964), РĂА академикĕ (1991) | |||||||||
Альма-матер: | Рим университечĕ | |||||||||
Чыславсемпе парнесем |
|
Бру́но Макси́мович Понтеко́рво (итал. Bruno Pontecorvo; 22 августа 1913, Марина ди Пиза, Итали — авăн, 24 1993, Дубна) — итальян тата совет физикĕ. Ленин тата Сталин премисен лауреачĕ.
1940 çултанпа АПШ-ра, Канадăра, Аслă Британире ĕçленĕ, 1950 çулта Совет Союзне пурăнма куçнă.
ССР ĂА академикĕ; (1964),
РĂА академикĕ (1991) Йĕтре физики уйрăмĕ тĕлĕпе. Нейтронсене вăрахлатас, вĕсене атом йĕтри ярса илес, нейтрино физики, слабым взаимодействиям, йĕтре изомерийĕ, астрофизике ĕçĕсен авторĕ.
Биографи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Бруно Понтекорво Пизăра пуян еврейсен çемьинче çуралса ӳснĕ. Унăн ашшĕ — Массимо, амăшĕ - Мария Понтекорво. Массимо Понтекорво тăванĕсемпе пĕрле ашшĕ - Пеллегрино Понтекорво - никĕсленĕ текстиль хапрăкĕсене тытса пынă).[1][2] «Una nota autobiografica» кĕнекере хăйĕн пирки çапла çырнă: «Эпĕ Пизăра 1913 çулта нумай ачаллă аван çемьере çуралнă: ашшĕ — промăçлăхçă, амашĕ — тухтăр хĕрĕ, пиллĕк шăллĕ тата виçĕ йăмăкĕ, паллăраххисем Гвидо биолог тата Джилло» кинорежиссёр.
Литературăра тата ӳнерте
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Бруно Понтекорво пирки кĕнекесем: «Долгий холод» Мириам Мафай, «Дело Понтекорво» Симон Турчетти, «Half-Life: The Divided Life of Bruno Pontecorvo, Physicist or Spy» Frank Close (ISBN 9780465069989).
- Бруно Понтекорво ятне Владимир Высоцкий «Марш физиков» юрăра асăннă[3]
- Т. Малов телесериалĕ, «Гении и злодеи» «Бруно Понтекорво. Мистер „Нейтрино“» (2012, 26 мин.).
- В. И. Арнольд аса илнĕ:
Докладчик рассказал о происшествии, случившемся с Понтекорво много лет назад. Блуждая по окрестностям Дубны, Понтекорво заблудился, но к вечеру нашёл трактор, и тракторист взялся его подвезти. Желая быть любезным, тракторист спросил, чем именно Бруно занимается в Институте. Тот честно ответил «нейтринной физикой» (одним из создателей которой Понтекорво стал уже в 30-е годы). Тракторист вежливо сказал:
— Вы хорошо говорите по-русски, но всё же есть некоторый акцент. Физика не нейтринная, а нейтронная!
Рассказывая в Италии об этом происшествии, Бруно добавлял:
— Надеюсь, я доживу до времени, когда уже никто не будет путать нейтроны с нейтрино!
Комментируя этот рассказ, докладчик заметил:
— Теперь, хотя Бруно до этого не дожил, его предсказание, пожалуй, сбылось: сегодня люди ничего не знают не только о нейтрино, но и о нейтроне!
— В. И. Арнольд[4]
- 2006 çулта Мускавра Тĕвер урамĕнчи 9-мĕш çурт çине (1950 - 1993 çулсенче Б. Понтекорво пурăннă), Москультпрог проекта тытса пыракан хастарсем (инициатор — историк Сергей Никитин) официаллă мар енпе асăну хăмине вырнаçтарнă[5].
- 2013 çулта авăн уйăхĕнче Дубнара (Высоцкий аллийинче) Понтекорво палăкне (скульптор - Дмитрий Ярмин) лартнă.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ О семье Понтекорво. çăлкуçран архивланă 4 Юпа уйӑхӗн 2006. Тĕрĕсленĕ 7 Авӑн уйӑхӗн 2008.
- ^ История текстильных фабрик семьи Понтекорво. çăлкуçран архивланă 12 Ҫу уйӑхӗн 2006. Тĕрĕсленĕ 7 Авӑн уйӑхӗн 2008.
- ^ Песня «Марш физиков»
- ^ Арнольд В. И. Нейтрино, нейтроны и Бруно Понтекорво // Истории давние и недавние. — М.: ФАЗИС, 2012. — ISBN 5-7036-0077-4
- ^ В Москве появилась неофициальная мемориальная доска Бруно Понтекорво. Regnum (2006-06-14). Тĕрĕсленĕ 14 Нарӑс уйӑхӗн 2016.
Çав. пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Статьи Бруно Понтекорво (и о нём) в журнале «Успехи физических наук»
- Биография, научные работы 2024 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.
- Краткая биография на сайте «Все о Московском университете»(ĕçлемен каçă)Шаблон:Недоступная ссылка
- С. С. Герштейн «Воспоминания о Бруно Понтекорво»
- В Москве появилась неофициальная мемориальная доска Бруно Понтекорво // ИА REGNUM, 14 июня 2006 года
- Нейтрино, нейтроны и Бруно Понтекорво
- Статья на www.dubna.org
- Храмов Ю. А. Понтекорво Бруно Максимович // Физики: Биографический справочник / А. И. Ахиезер ред.. — 2-мĕ, тӳрл. тата хуш.. — {{{1}}} м: Наука, 1983. — 200 000 экз. (куçар.)
- Б.В.Булюбаш. Два взгляда. Статья в журнале "Природа" про две биографии Понтекорво: Фрэнка Клоуза (Frank Close ) и Саймона Турчетти ( Simone Turchetti )
- Шаблонсенче тӑтӑш тӗл пулакан аргументсемпе усӑ куракан старницӑсем
- Асамлӑ ISBN каҫӑсемпе усӑ куракан страницӑсем
- Число мар formatnum аргументлӑ страницӑсем
- Пайăр çынсем, алфавитпа
- Ăсчахсем, алфавитпа
- Пизăра çуралнисем
- Дубнара вилнисем
- Ленин орденĕн кавалерĕсем
- Октябрь Революци орденĕн кавалерĕсем
- Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялавĕ орденĕн кавалерĕсем
- Ленин премин лауреачĕсем
- Сталин парни лауреачĕсем
- Википеди:Ĕçлемен каçăллă статьясем
- Рим университетĕнче вĕренсе тухнисем
- Физиксем, алфавитпа
- Итали физикĕсем
- ССРП физикĕсем
- Раççей физикĕсем
- XX ĕмĕрти физиксем
- ССКП пайташĕсем
- Дубнара пытарнисем
- Тестаччо çăвинче пытарнисем
- Совет атом проектне хутшăннисем
- Деи Линчеи академин пайташĕсем
- МПУ физика факультечĕн вĕрентӳçисем