Росс тинĕсĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Росс тинĕсĕ
Лаптăк 439 000 км²
Çыран хĕррин вăрăммăшĕ 2400 км³
Чи тарăнăшĕ 2972 м
Вăтам тарăнăш 677 м

{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице

Ро́сс тинĕсĕ — Кăнтăр океанăн лăпкă океан секторĕнчи тинĕсĕ, Виктори çĕрĕсемпе Мэри Бэрд (Анăç Антарктида) çыранĕсенче, Адэр тата Колбек сăмсахĕсем хушшинче (170° т. д. — 158° а. д.) вырнаçнă. Шыв лаптăкĕ 439 пин çм², таранăшĕ 2972 м тарин.

Пĕтĕмлĕ çырса кăтартни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çыранĕсем сăртлă, хытă касăлчăк. Тинĕсĕн кăнтăр пайĕ шельфăллă Росс пăрлăхĕпе витĕннĕ, унпа пĕрле тинĕс лаптăкĕ 960 пин çм² çитет.

Тинĕсĕн уçă пайĕнче çул тăршшипех пăр шуçса çӳрет, çу вĕçĕнче çеç сахалланаççĕ. Айсберг чылай, мăнаçлисем те тухаççĕ — йĕри-тавра çаврăнма вуннăсе-çĕрсем çухрăм. Çулла акватори пăртан тасалать, карапсем пăрлăх шельфне ишсе çитеççĕ. Çиелти шывăн вăтам температури −1 °С аяларах, çулла хăш чух 2 °С. Тăварлăхĕ 33,7-34,4 . Юхамĕсем сехет сăнни куçнă еннеле йĕркеленнĕ. Шыв хăпарни çурма талăклă, 1 м çӳллĕшнелле.

Тинĕсре Росс тюленĕ, Уэдделл тюленĕ, краб çиен тюлень, кит чĕрчунсем пурăнаççĕ.

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1841 çулта акăлчан поляр тĕпчевçи Дж. К. Росс тĕпчесе уçнă, кайран тинĕсе унăн ятне тивĕçтернĕ. 1956 çулта Росс çуратравĕнче АПШ-н антарктика экспедицисен тĕп базине — Мак-Мердо — туса хунă, 1957 çулта çакăнтах çĕнĕ зеланди базине — Скотт —никĕсне хунă, Халлетт сăмсахĕнче ăслăлăх-тĕпчев станци Халлетт (АПШ-па Çĕнĕ Зеланди пĕрле) вырнаçнă.

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Кăнтăр океан тинĕсĕсем
Амундсен | Беллинсгаузен | Дейвис | Дюрвиль | Космонавтсен | Лазарев | Моусон | Рисер-Ларсен | Росс | Скош | Пĕрлешӳ | Сомов | Уэдделл


Лăпкă океан тинĕсĕсем
Бали |Банд | Беринг | Тухăç-Китай | Висаян | Сарă | Камотес | Кăнтăр Китай | Коралл | Коро | Минданао | Молукк | Çенĕ Гвиней | Охот | Саву | Самар | Серам | Сибуян | Соломон | Сулавеси | Сулу | Тасман | Фиджи | Филиппин | Флорес | Хальмахер | Шалти Япон | Ява | Япон