Рубин

Рубин
Якатман рубинăн кристаллĕ, тăршше 2 см яхăн.
Формула	Al2O3
Хутăш	Cr
Сингони	Тригональлĕ
Тĕс	Хĕрлĕ, хĕрлĕ-кĕрен, хĕрлĕ-пурпур, шупка хĕрлĕ
Йĕр тĕсĕ	Шурă
Ялтăру	Кантăк
Янкăрлăх	Янкăр
Хытăлăх	9
Çыпăçтарулăх	Лайăхах мар
Катăлни	Рак евĕр.
Тачăлăх	3,99 - 4,10 г/см³
Çутă пăрăнни	1,763 - 1,772

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Рубин (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Руби́н (лат. rubens, rubinus — хĕрлĕ; кивел. сардис, лал, хĕрлĕ яхонт), Al₂O₃ — окислĕсен класне кĕрекен минерал, корундăн тĕрлĕ тĕслĕхĕ.

Характеристика[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Рубин — минерал, корундӑн тӗрлӗ енӗсем, оксидсен класӗ, тригоналлӑ сингони класӗ шутне кӗреҫҫӗ. Ҫирӗплӗх—моос шкали 9, ҫирӗплӗх 3,97-4,05 г/смм, тӗплӗнрех с.корунд. Оптика анизотропийӗ пур.

Хӗрлӗ шпинельтен кристалл формипе уйӑратпӑр, хӑш — пӗр чухне-пысӑк йывӑрлӑхпа, сӑмахран, микроскоп айӗнче.

Хӗрлӗ сӑрпа уксах хутӑштарать. Хӗрлӗ корундсене рубинсем, кӑвак-сапфирсем теҫҫӗ. Ҫутӑ сӑрланӑ сапфирсем е тӗссӗр корунд ювелир пахалӑхӗн лейкосапфирӗ теҫҫӗ.

"Ҫӑлтӑр пек" рубинпа сапфирӑн тӗрлӗ енӗсем, астеризм эффекчӗ лайӑх палӑракан эффекчӗ кабошон евӗрлӗ йӗркеленеҫҫӗ.

Хӑнӑхса ҫит[тӳрлет | кодне тӳрлет]

I категорири хаклӑ чулпа усӑ курнӑ^[1].

Ювелирпа часовой промышленноҫра, ҫавӑн пекех квант электроникинче те усӑ кураҫҫӗ. "Рубин" ятлӑ синтез корундӗсемпе часовой механизмсенче "чул" изделисемпе усӑ кураҫҫӗ.

Синтез рубинӗпе ҫутта кӑларакан активлӑ хутлӑхра, 1960 ҫулта Майман Теодор туса хатӗрленӗ пӗрремӗш ҫирӗп лазерта усӑ курнӑ. Синтезлӑ рубинсенчи лазерсемпе халӗ те усӑ кураҫҫӗ.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Андерсон Б. Определение драгоценных камней. М.: Мир, 1983
Дронова Н. Д. Что надо знать эксперту по драгоценным камням. М.: Известия, 2006
Дронова Н. Д. Что надо знать оценщику ювелирных изделий . М.: Известия, 2007.
Дронова Н. Д. Ювелирные изделия. М..: Изд. дом «Ювелир», 1996
Киевленко Е. Я., Сенкевич Н. Н., Гаврилов А. П. Геология месторождений драгоценных камней. М.: Недра, 1974
Пыляев М. И. Драгоценные камни .М. : Стрелец, 1990.
Рид П. Геммология. М.: Мир, 2003.
Синкенс Дж. Руководство по обработке драгоценных и поделочных камней. М.: Мир, 1989.
Ферсман А. Рассказы о самоцветах. М.: Наука, 1974.