Танлаштарулăх теорийĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
The theory of relativity and its influence on scientific thought кĕнекен (1922) хуплашки. Авторĕ: Arthur Stanley Eddington (1882-1944)

Танлаштарулăх теорийĕ е релятивизм теорийĕуçлăх-вăхăта, урăхла каласан физикăлла пулăмсен уçлăх-вăхăтпа çыхăннă универсаллă енĕсене кăтартакан теори[1]. Çак теорие тĕпе хурса пулăмсене тĕпчекен ăслава релятивизмла физика теççĕ. Тепĕр чухне вара ăна та, кăна та синонимла ăнлавсем пек кураççĕ.

Ку термина 1906-мĕш çулта, танлаштарулăх принципĕн пĕлтерĕшне юри палăртас шутпа, Макс Планк кĕртнĕ.

Анлă пĕлтерĕшпе танлаштарулăх теорийĕ тени хăйĕн шутне танлаштарулăхăн ятарлă теорийĕ (СТО) тата танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕ (ОТО) текеннисене кĕртет. Ансăр пĕлтерĕшпе — çав теорисенчен малтанхине çеç.

Танлаштарулăхăн ятарлă теорийĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Визгин В. П. Релятивистская теория тяготения (истоки и формирование, 1900—1915). М.: Наука, 1981. — 352 c.
  • Ландау Л. Д., Лифшиц Е. М. Теория поля. — Издание 7-е, исправленное. — М.: Наука, 1988. — 512 с. — («Теоретическая физика», том II). — ISBN 5-02-014420-7.
  • Паули В. Теория относительности. Изд. 2-е, испр. и доп. Перев. с нем. — М.: Наука, 1983. — 336 с.
  • Спасский Б. И.. История физики. Том 2, часть 2-я. М.: Высшая школа, 1977.
  • Уиттекер Э. История теории эфира и электричества. Современные теории 1900—1926. Пер с англ. Москва, Ижевск: ИКИ, 2004. 464с. ISBN 5-93972-304-7 (Глава 2)

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Относительности теория // Физическая энциклопедия (в 5 томах) / Под редакцией акад. А. М. Прохорова. — М.: Советская Энциклопедия, 1992. — Т. 3. — С. 493—494. — ISBN 5-85270-034-7.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ку физика вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.