Шумер чĕлхи

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Шумер чĕлхи
Тăван ячĕ: 𒅴𒂠 eme-gi7(r)
Патшалăхсем: Шумер
Регионсем: Кăнтăр Шывхушши
Статус: çухалнă
Çухалнă: п. эрч. 2-мĕш пинçуллăх пуçламăшĕнче, пирĕн эра пуçланичченех классика шайĕнче пулнă.
Классификаци
Категори: Еврази чĕлхисем
изоляциленнĕ
Çырулăх: савăл çырулăхĕ
Чĕлхе кочĕсем
ГОСТ 7.75–97: шум 817
ISO 639-1:
ISO 639-2: sux
ISO 639-3: sux
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика
Лагаш патша патне ҫырнӑ ҫыру (п. эрч. 2400 ҫ.)

Шумер чĕлхи — пирĕн эрăччен тăваттăмĕш пинçуллăхра Кăнтăр Месопотамире пурăннă авалхи шумерсен чĕлхи. Пирĕн эрăччен 2000 ç. шумер чĕлхине пуплеврен аккад чĕлхи ылмаштарать пулин те, унпа таса, литургиллĕ тата ăслăх чĕлхи вырăнне хурса пирĕн эрă пуçланичченех усă кураççĕ.

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шумер чĕлхин аталанăвĕнче пилĕк тапхăра палăртаççĕ:

  1. Архаика (п. эрч. 3000—2750 çç.)
  2. Ватă шумер (п. эрч. 2750—2136 çç.)
  3. Çĕнĕ шумер (п. эрч. 2136—1996 çç.)
  4. Кай шумер е Ватă вавилон шумер (п. эрч. 1996—1736 çç.)
  5. Шумер хыççăнхи (п. эрч. 1736 ç. — п. эрч. II ĕмĕр)

Çырулăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чĕлхере савăл çырулăхĕпе усă курнă. Çырулăхĕ сăмахлă-сыпăклă. Никĕсĕнче ӳкерчĕк паллисем (пиктограммăсем) выртаççĕ, çак идеограммăсем сăмаха мар, ассоциативлă çыхăннă темиçе пĕлертĕве (концепта) кăтараççĕ.

Грамматикăна пахалани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шумер чĕлхи — агглютинативлă чĕлхе, сăмаха çыхăнуллă уйрăм суффикссемпе морфемсенчен тытăнса тăрать. Синтаксис енĕпе чĕлхене эргативлисен шутне кĕртеççĕ.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]