Савăл çырулăхĕ

Шуруппакри савӑл çырулăхĕн тӗслӗхӗ

Кĕске хыпарсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çуралнă кунĕ-çулĕ	~пирĕн эрăччен 3300 ç.
Çурална вырăнĕ	Икшывхушши
Пулса тухни	Малтанхи çырулăхĕ
Йĕрке	Идеографиллĕ; Сыпăклă; Хăш чух фонетикăллă.
Шучĕсем	Сыпăклă тата идеографиллĕ йĕркесен 300 — 900 паллисем; Вăтаçĕр тинĕсĕн тухăç çыранĕнче фонетикăллă адаптациленмелли 30 сас палли; Ватă-перси сыпăклă алфавичĕн 36 сас палли.
Вулани	Чи малтан сылтамран сулахайалла, юпаллă (колонкăсемпе); Кайран сулахайран сылтăмалла йĕрсемпе (пирĕн эрăччен 2400-2350 çç. ал çырăвĕсен тексчĕсенче; пирĕн эрăччен II пинçуллăхра монументсем çинче);
Чĕлхесем	Пĕрре те çура вунпӳ чĕлхесемпе диалект: шумер, элам, хуррит, аккад е ассири-вавилон, эблаит, ханаан, угарит, урарту, хетт, ватă-перси тата ыт. те.
Хут	Чи ватă паллă хутсем — Шумер патшалăхĕн административлă хучĕсен пуххи.
Усă курни	Халĕ уса курмаççĕ. Юлашки паллă хутне вавилон чĕлхипе пирĕн эрăччен 75 султа çырнă.
Халаплăх	Энксем тата тĕнче йĕркелĕхĕ

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Аккад чĕлхи.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Digital Hammurabi Project @ Johns Hopkins University (3D-сканирование клинописных табличек).
УРАРТСКИЕ КЛИНООБРАЗНЫЕ НАДПИСИ Архивленĕ 3 Утӑ уйӑхӗн 2015 çулта.
(фр.) Досье BNF "Зарождение письменности"

п • с • т Тĕнчери çырулăхсем
Кун-çулĕ • Глиф • Графема • Дешифровка • Палеографи • Çыру системипе чĕлхесен ят-йышĕ • Тăвакансем

Консонант çырăвĕ	Арамей • Арап • Джави • Авалхи ливи • Еврей • Набати • Пахлави • Самар • Сири • Сăкăт • Угарит • Финики • Кăнтăр арави

Абугидăсем / Инди çырăвĕ	Бали • Батак • Бирма • Брахми • Бухид • Варанг-кшити • Тухăç нагари • Грантха • Гуджарати • Гупта • Гурмукхи • Деванагари • Кадамба • Кайтхи • Калинга • Каннада • Кхмер • Ланна • Лаос • Лепча • Лимбу • Лонтара • Малаялам • Манипури • Митхилакшар • Моди • Мон • Монгол • Нагари • Непал • Ория • Паллава • Ранджана • Реджанг • Саураштра • Сиддхаматрика • Сингал • Соёмбо • Судан • Тагал • Тагбанва • Такри • Тамил • Телугу • Тай • Тибет • Тохар • Хануноо • Хунн • Шарада • Ява

Абугидăсем / Урăххисем	Бойд хăвăрт çырăвĕ • Канад сыпăклă • Кхароштхи • Мероит • Питман хăвăрт çырăвĕ • Поллард çырăвĕ • Соранг Сомпенг • Тана • Томас хăвăрт çырăвĕ • Эфиоп

Йĕрлĕ алфавитсем	Авеста • Агва • Эрмен • Басса • Бютхакукия • Вагиндра • Венгр рунисем • Глаголица • Гот • Грегг хăвăрт çырăвĕ • Грек-ибери • Грек • Грузин • Гьирокастро • Дезерет • Авалхи пермь • Авалхи тĕрĕк • Кириллица • Копт • Латиница • Мандей • Малоази • Тĕнчери фонетика • Маньчжур • Нко • Обэри-Окаимэ • Огами • Ол-чики • Рунăсем • Çурçĕр этрус • Сомали • Ватă монгол • Авалхи ливи (Тифинаг) • Эльбасан • Этрус • Хангыль

Йĕрлĕ мар алфавитсем	Брайль шрифчĕ • Морзе азбуки • Мун шрифчĕ • Оптик телеграфĕ • Семафор азбуки • Тĕнчери сигналсен пухăмĕ • Тĕрме азбуки

Идео- тата Пиктограммăсем	Ацтек • Донгба • Месоамерикан • Микмак • Миштек • Нсибиди • Токапу

Логограф çырăвĕ	Китай: Йăларан • Çăмăллатни • Тьы-ном • Кандзи • Ханчча Китайран пулса тухнисем: Кидань • Чжуань • Чжурчжэнь Лого-силлабиллисем: Анатоль • И • Савăл çырулăхĕ • Майя • Тангут Лого-консонантли: Демоти • Икĕпат иероглиф • Иерат

Сыпăклă çыру	Афака • Ваи • Геба • Авалхи перс • И • Катакана • Кикакуи • Кипр • Кпелле • Б йĕрĕллĕ çыру • Манъёгана • Нюй-шу • Хирагана • Чероки • Югтун

Куçăмлă сыпăк-алфавитлисем	Палеоиспан • Чжуинсем

Тĕвĕллĕ системăсем	Кипу • Китайри тĕвĕллĕ çыру

Шифр уçманнисем	Пайпăл • Авалхи ханаан • Иссык • Кипр-миной • Крит иероглифĕсем • А йĕрлĕ çыру • Миштек • Инд айлăмĕн • Цзяху • Ронго-ронго • Войнич алçырăвĕ • Символы культуры полей погребальных урн • Протосинай • Диспилио тапăлĕ • Тэртэр çырнисем • Фест дискĕ

Шутласа кăларнисемпе туйăнаканнисем (?)	Славянсен Христосчен çырулăхĕн тупсăмĕ • Кирт • Сарати • Тенгвар

Çавăн пекех пăхăр	Мнемоника • Стенографи • Носители: Хут • Тăм тапăлĕ • Папирус • Пергамент (Палимпсест)