Архимед саккунĕ
Курӑнакан калӑплав
Архиме́д саккунĕ — гидростатика тата аэростатика саккунĕ: шĕвек е газ ăшĕнчи ĕскер тĕлĕшпе вăл хĕссе кăларнă япалалăхăн йывăрăшĕ чухлĕ тапса кăларакан вăй пур. Саккуна Архимед пирĕн эрĕчченхи III ĕмĕрте тупса палăртнă. Çав тапса кăларакан вăйа çавăн пекех Архимедла вăй е гидростатикăлла (аэростатикăлла) çĕклев вайĕ теççĕ[1][2] (анчах та ăна ĕскер таврашĕнчи шĕвек е газ юхăмне кура пулакан аэро- тата гидродинамикăлла çĕклев вăйĕпе пăтраштармалла мар).
Архимед вăйĕ йывăрлăх вăйĕпе малсăлтавланать те, вăл йывăрăшсăрлăхра çук.
Архимед саккунĕпе килĕшÿллĕн, асаннă тапса кăларакан вăй ак çапла[3]:
кунта:
- — шĕвекĕн е газăн йăвăлăхĕ, кг/м3;
- — ирĕклĕн ӳкнин хăвăртланăвĕ, м/с2;
- — ĕскерĕн шĕвек е газ ăшĕнчи калăпăшĕ, м3;
- — Архимед вăйĕ, Н.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Архимеда закон // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- ^ <Архимеда закон // Физическая энциклопедия : [в 5 т.] / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1: Ааронова — Бома эффект — Длинные линии. — С. 123. — 707 с. — 100 000 экз.
- ^ Аяларах мĕн çырни, ятарласа урăхла палăртни çук пулсан, пĕтĕмпех йывăрлăх вăйĕн пĕр тикĕс уйне пырса тивет(сăмахран, планеты çийĕ çывăхĕнчи уй çавăн пек).
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Архимедов закон // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- Закон Архимеда // «Кругосвет энциклопедийĕ».