Корей чӗлхи
Корей чӗлхи | |
---|---|
Тăван ячĕ: | 조선말/朝鮮말, 한국어/韓國語 |
Патшалăхсем: | КХДР, Корей Республики, КХР, Япони, АПШ, РФ, Канада |
Официаллă статус: | КХДР Корей Республики |
Калаçакансен пур йышĕ: | 78 млн ҫын |
Рейтинг: | 15 |
Статус: | хӑрушсӑрлӑхра |
Классификаци | |
Категори: | Еврази чĕлхисем |
Изолят | |
Çырулăх: | хангыль, ханча |
Чĕлхе кочĕсем | |
ISO 639-1: | ko |
ISO 639-2: | kor |
ISO 639-3: | kor |
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика |
Корей чӗлхи (Корейле, КХДР-нче — 조선말/朝鮮말 чосонмаль, Корей Республикинче — 한국어/韓國語 хангуго) — корей халӑхӗн чӗлхи. КХДР-нче тата КР-нче патшалӑх чӗлхи. КХР-нче, АПШ-нче, РФ-нче, Японире, Вӑтам Азин ҫӗршывӗсенче кӑшт сарӑлнӑ. Корей чӗлхипе калаҫакан ҫынсен йышӗ — 78 миллион ҫын.
Корейле ку уйрӑмлатнӑ чӗлхе. Грамматика тытӑмӗпе вӑл агглютинативлӑ чӗлхе, сӑмахсен йӗрки — субъект-объект-глагол[1].
Ҫурҫӗр Корейре тата Кӑнтӑр Корейре корейле пӗр танлӑ мар, корей чӗлхин диалекчӗсем пур.
Хальхи вӑхӑтра корей чӗлхипе ҫырнишӗн хангыль ҫырулӑхӗ усӑ курать. Иртнӗ вӑхӑтра китай иероглифӗсем (ханча) усӑ курнӑ.
Диалектсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Ҫурҫӗр Корей литература корей чӗлхи Пхеньян диалекчӗнчен, Кӑнтӑр Корей литература корей чӗлхи Сеул диалекчӗнчен тухнӑ. Диалектсем Коорей ҫурутравӗн ытти вырӑнӗсенче пур. Тата диаспорӑри корейсен уйрӑмлӑ диалектсем пур — совет корейӗсен диалекчӗ, китай корейӗсен диалекчӗ, дзайнити диалекчӗ.
Чӗлхен хӑй ячӗ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1945 ҫулччен чосонмаль (кор. 조선말, 朝鮮말) е чосоно (кор. 조선어, 朝鮮語) ят паллӑ пулнӑ, анчах халӗ ӑна Ҫурҫӗр Корейре кӑна усӑ кураҫҫӗ. Кӑнтӑр Корейре (кор. 한국어, 韓國語) е хангунмаль (кор. 한국말, 韓國말) ячӗсене усӑ кураҫҫӗ, тата куго (кор. 국어, 國語, "патшалӑх чӗлхи") ячӗпе паллӑ. Иккӗ ҫӗршывсенче урималь (кор. 우리말, "пирӗн чӗлхе") ятне усӑ кураҫҫӗ.
Ҫырулӑх
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Корей чӗлхине ҫырнишӗн фонетикӑллӑ ҫырулӑх — хангыль, ӑна ятарлӑ корейлешӗн XV ӗмӗрте тунӑ. Хангыль патӗнче хушни пек — ханча, ку китай иероглифӗсемпе тунӑ ҫырулӑх. Ҫурҫӗр Корейре хангыль кӑна усӑ кураҫҫӗ, Кӑнтӑр Корейре — хангыльпе ханча сарӑлнӑ.
1930 ҫулсенче ССРП-нче латинизаци политикипе корей чӗлхишӗн латин алфавичӗ тунӑ, анчах ӑна усӑ курмаҫҫӗ[2][3]. XV ӗмӗртен пуҫласа XX ӗмӗр таран корейле ҫырнишӗн хутӑш ҫырулӑх — хангыльпе ханча усӑ курнӑ. Сӑмахсен тымарӗсем ханчапа ҫырнӑ, анчах сӑмахӑн улӑштаракан пайӗ — хангыльпе.
Чӗлхе тытӑмӗ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Корейле — агглютинативлӑ чӗлхе, вӑйлатнӑ флективлӗхпе аналицизм. Сӑмахсен йӗрки — субъект-объект-глагол.
Асӑрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Около 150 000 слов // Большой корейско-русский словарь (조로대사전). — Акад. общ. наук КНДР, Ин-т языкознания, Акад. наук СССР, Ин-т востоковедения, Под ред. Л. Б. Никольского и Цой Ден Ху. — М.: Русский язык, 1976. — Т. 2. — Т. 1 : ㄱ [Киык] — ㅅ [Сиыт]. — 1976. — 811 с. ; Т. 2 : ㅈ [Чиыт] — ㅞ [Ве]. — 1976. — 671 с.
- Дмитриева Валентина Николаевна Корейский язык: Практический курс. — В. Н. Дмитриева. — М.: МГИМО (У) МИД России, 2008. — С. 254. — 300 экз. — ISBN 978-5-9228-0332-8
Пуё чӗлхисем |
|
---|---|
Авалхи Пуё чӗлхисем † | |
Хальхи пуё чӗлхисем¹ | |
Асӑрхавсем: † ҫухалнӑ, пайланнӑ е улшӑннӑ чӗлхесем; ¹ чӗлхен е чӗлхе ушкӑнӗн классификацийӗ тӗрлӗрен; ² "чӗлхе" сӑмаха усӑ курни тӗрлӗрен (Чӗлхе е диалект проблеми). |