Хура хăвăл

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Хура хăвăл (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
«Хаббл» телескоп витĕр сăнанă ӳкерчĕк: Хастар галактика M87. Галактика тĕшшинче хура хăвăл пулма пултарать. Сăн çинче 5 пин çутă çулталакĕ тăршшĕ релятиви юхăвĕ
Танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕ
Гравитаци
Математикăлла кăтартни
Космологи
Çавăн пекех «Физика порталĕ»

Хура хăвăл, çавăн пекех Хура шăтăк —уçлăх-вăхăтăн çав тери вăйлă гравитаци туртăмĕллĕ пайĕ, унăн таврашĕнчен çутă хăвăртлăхĕпе куçакан объектсем те (çав шутра çутăн хăйĕн кванчĕсем те) уйрăлса каяймаççĕ.

Çак пайăн чиккисене пулăмсен горизончĕ, унăн хапин виçине гравитаци радиусĕ теççĕ. Сферăлла симметриллĕ хура хăвăл чухне çав виçе Шварцшильд радиусĕ ятпа паллă, вăл çак формулăпа палăрăнать:

,

кунта c — çутă хăвăртлăхĕ, M — хура хăвăл масси, G — гравитаци константти.

Хура хăвăлсем пирки пĕлӳн кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пĕлӳ кун-çулĕнче виççĕ тапхăра палăртаççĕ:

Мичелăн «хура хăвăлĕ»[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Касă

Мичелл хыççăн, Шварцшильд патнелле[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хура хăвăлсем валли Эйнштейн танлаштарăвесен тупсăмĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шварцшильд шутлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сăнарçă ĕçĕ: хура хăвăл тавра çаврăнакан вĕрӳ плазмăн аккреци дискĕ.

Райсснер — Нордстрём шутлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Керр шутлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Керр — Ньюмен шутлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Термодинамика тата хура хăвăлсем пăсланса пĕтни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хура хăвăла ӳкни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хĕлĕхсен теорин моделĕпе[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хура хăвăлсем Çут Тĕнчере[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • А. М. Черепащук. Чёрные дыры во Вселенной. — Век 2, 2005. — (Наука сегодня). — 2500 экз. — ISBN 5-85099-149-2
  • И. Д. Новиков, В. П. Фролов. Чёрные дыры во Вселенной // Успехи физических наук. — 2001. — Т. 131. — № 3. — С. 307—324.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]