Чăваш Енри фауна
(Чăваш Енри чӗрчунсем ҫинчен куҫарнӑ)
Чăваш Енри фауна — Чăваш Енре пурăнакан чĕрчунсен тĕсĕсен мĕнпурлăхĕ. Çак чĕрĕ пуянлăха сарлака çулçăллă тата хутăш вăрмансенчи фауна, çаплах хир-вăрманлисем хирлĕ пайăсенчи (республикăн кăнтăр-тухăçĕнче) тата тайга вăрманĕсенчи (Чăваш Енĕн çурçĕрĕңче) фауна кĕрет. Унăн шутĕнче 5000 яхăн тĕс, вĕсенчен 4500 яхăн членистоногих, 51 пĕр клеткăллă тĕс, 31 — ăман, 41 — моллюск, 400 яхăн çурăм шăммиллĕ чĕрчун[1][2][3] [4].
Çурăм шăммиллĕ чĕрчунсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пулăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çĕрти-шыврисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Шуса çӳрекенсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вĕçкайăксем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Сĕтпе ӳсекенсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Хурт-кăпшанкăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Эрешмен евĕрлисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Эрешменсем (эрешменсем, Aranei) — 260 ытла тĕс, çав шутра охотник каёмчатый (Dolomedes fimbriatus), килти эрешмен (Tegenaria domestica), крестовик обыкновенный, шыври кĕмĕл эрешмен (шыв эрешменĕ), кăнтăр вырăс тарантулĕ[5]
РФ Хĕрлĕ кĕнекине кĕртнĕ Чăваш Енри тĕссем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Сĕтпе ӳсекенсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вĕçкайăксем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Беркут (Aquila chrysaetos)
- Мăн кроншнеп (Numenius arquata)
- Мăн подорлик (Aquila clanga)
- Змееяд (Circaetus gallicus)
- Кулик-сорока (Haematopus ostralegus)
- Сăрă сорокопут (Lanius excubitor excubitor)
- Могильник (Aquila heliaca)
- Степной лунь (Circus macrourus)
- Орлан-белохвост (Haliaeetus albicilla)
- Филин (Bubo bubo)
- Хура аист (Ciconia nigra)
Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Животный мир Чувашии./Олигер И. М., Сысолетина Л. Г., Воронов Н. П. — Чебоксары: Чувашгосиздат, 1966. — 176 с.
- Животные Чувашии. / Олигер И. М., Олигер А. И., Сысолетина Л. Г., Хмельков Н. Т., Шабалкин В. М., Егоров Л. В., Кириллова В. И. — Чебоксары: Изд. «Руссика», 2008. — 316 стр. Тираж: 5000 экз.
- Животные Чувашии. Иллюстрированный справочник. / Олигер И. М., Олигер А. И., Сысолетина Л. Г., Хмельков Н. Т., Шабалкин В. М., Егоров Л. В., Кириллова В. И. — Чебоксары: Чувашское книжное издательство, 2011. — 431 стр. Тираж: 2000 экз.
- Афанасьев Ю. И., Хмельков Н. Т. Фауна позвоночных животных национального парка «Чаваш варманe» // Фауна и экология животных национального парка «Чаваш варманe». Вып.1. — Чебоксары, 1997. — С. 71-73.
- Гафурова М. М., Теплова Л. П. Характеристика растительности и флоры некоторых участков национального парка «Чаваш варманe» // Науч. труды национального парка «Чаваш варманe». Т.1. — Чебоксары-Шемурша, 2002. — С. 48-71.
- Красильников В. А. К фауне муравьев (Insecta, Hymenoptera, Formicidae) национального парка «Чаваш вармане» и сопредельных территорий // Фауна и экология животных национального парка «Чаваш варманe». Вып.1. — Чебоксары, 1997. — С. 68-70.
- Ластухин А. А. К познанию фауны чешуекрылых (Insecta, Lepidoptera) национального парка «Чаваш варманe» // Фауна и экология животных национального парка «Чаваш варманe». Вып.1. — Чебоксары, 1997. — С. 63-67.
- Тихонов П. Т., Тихонов В. П. Национальный парк «Чаваш вармане». Чувашская Республика. — Чебоксары.: «Новое время», 2006 г. — 104 с.
- Животный мир. — Чувашская энциклопедия.
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Животные Чувашии. / Олигер И. М., Олигер А. И., Сысолетина Л. Г., Хмельков Н. Т., Шабалкин В. М., Егоров Л. В., Кириллова В. И. — Чебоксары: Изд. «Руссика», 2008. — 316 стр. Тираж: 5000 экз.
- ^ Животные Чувашии. Иллюстрированный справочник. / Олигер И. М., Олигер А. И., Сысолетина Л. Г., Хмельков Н. Т., Шабалкин В. М., Егоров Л. В., Кириллова В. И. — Чебоксары: Чувашское книжное издательство, 2011. — 431 стр. Тираж: 2000 экз.
- ^ Животный мир. — Чувашская энциклопедия. 2012 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче архивланӑ. enc.cap.ru
- ^ Экологи Чувашии
- ^ Егоров Л. В.Пауки — Энциклопедия Чувашии. 2014 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ. enc.cap.ru(выр.)(2014 çулхи Ҫурла уйӑхӗн 5-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
| Чăваш Ен темăсенче | ||
|---|---|---|
Тӳре-шара • Президент • Герб • Ялав • Гимн • Администрациллĕ пайлану • Географи • Хуласем • Халăх • Истори • Экономика • Театрсем • Архитектура • Садсемпе парксем • Музейсем • Спорт • Пĕлӳлĕх • Ăслăх • Тĕн • Паллă вырăнсем • Транспорт • Радио • Телевидени • Климат • Экологи • Чӗрчунсем • Ӳсентӑрансем • Юханшывсем • Чăваш Енĕн чи аслă пуçлăхĕсен йышĕ |  | |
РФ субъекчĕсенчи фауна |
||
|---|---|---|
| Республикăсем |
Адыгея • Алтай • Пушкăртстан • Буряти • Дагестан • Ингушети • Кабарда-Балкар • Калмăк • Карачай-Черкес • Карел • Коми • Крым • Мари Эл • Мордва • Саха (Якути) • Çурçĕр Осети • Тутарстан • Тува • Удмурт Ен • Хакас • Чечня • Чăваш Ен |  |
| Енсем |
Алтай • Тухăç Байкал • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Перĕм • Тинĕсçум • Ставрополь • Хабаровск | |
| Облаçсем |
Амур • Архангельск • Аçтăрхан • Белгород • Брянск • Улатимĕр • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Калининград • Калуга • Кемĕр • Киров • Кострома • Курган • Курск • Ленинград • Липецк • Магадан • Мускав • Мурманск • Чулхула • Новгород • Çĕнĕ Çĕпĕр • Омск • Ăренпур • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Самар • Сарăту • Сахалин • Свердловск • Смулен • Тамбов • Тĕвер • Томск • Тулă • Тĕмен • Чĕмпĕр • Челепи • Ярославль | |
| Федераци шайĕнчи хуласем | ||
| Автономиллĕ облаç | ||
| Автономиллĕ тăрăхсем | ||
| [1] | ||
- ^ Крым Республики тата Севастополь тавлашуллă территорире вырнаçнă, вĕсен тĕнчери статусне çирĕплетмен