Çичшу

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Çичшу, — Тĕп Азинчи географи тăрăхĕ. Хальхи вăхăтра вăл Казахстан, Киргизи тата Китай çĕрĕсем шутне кĕрет. Çичшу шутне Тянь-Шаньăн çурçĕр айăккисем тата вĕсенчен юхса тухакан юханшывсен айлăмĕсем кĕреççĕ. Хĕвеланăç еннеле Каратай хребечĕ тарин (Чу тата Талас юханшывĕсен айлăмĕсен ун шутне кĕреççĕ) тăсăлать. Çурçĕр енчен Балхаш кӳлĕ тарин сарăлать. Хĕвелтухăç енелле Джангари тарин (Или юханшыв таран) çитет.

Пысăк хуласем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çичшу — Вăтам Азири цивилизацин вырăнĕ. Кунта пирĕн эрăччен 1 пинçулăх хушшинче сакасем, пирĕн эрăччен II ĕмĕртен пуçласа V ĕмĕрччен усуньсем пурăннă. VI ĕмĕр варринче кунта Хĕвеланăçри Тĕрĕк каганачĕ йĕркеленнĕ. VIII ĕмĕрте (758 çулччен) тĕркешсен, каркулсен (766-940) патшалăхĕсем йĕркеленнĕ. X ĕмĕр варринче ку çĕрсем Караханидсен патшалăхĕ шутне кĕнĕ. 1130-мĕш çулсенче кунта Каракатай патшалăхĕ йĕркеленнĕ. XIII ĕмер пуçламăшĕнче кунта тутар-монголсем пырса килнĕ.

XIX ĕмĕр варринче Раççей империйĕ шутне кĕнĕ. 1867 çултанпа кунта Çичшу облаçĕ йеркеленнĕ. 1922 çулта ун ятне Джетысу облаçĕ çине улăштарнă. 1924-1925 çулсенче ку çĕрсен ытларах пайĕ Казах АССРне, пĕчĕк пайĕ Кара-Кăркăс АОне кĕнĕ.