Гипати
| Гипатия | |
| Ὑπᾰτία ἡ Ἀλεξάνδρεῖα | |
 | |
| Çуралнă вăхăт: | 370 |
|---|---|
| Çуралнă вырăн: | Александрия |
| Вилнĕ вăхăт: | 415 |
| Вилнĕ вырăн: | Александрия |
| Ăслăх сфери: | астрономи, математика, механика, философи |
Александри Гипатийĕ (Ипати) – (370 , Александрия- 415, Александрия) - астрономи, математика, механика, философи енĕпе ĕçленĕ ăсчах. Хăйĕн ашшĕ, Александри шкулĕн ăсчахĕсем шутне керекен Александри Теонĕнчен вĕреннĕ.
400-мĕш çул патнелле Александри шкулне лекци вулама чĕннĕ. Унта вăл философи кафедрине йышăннă. Платонпа Аристотель философине, математика вĕрентнĕ. Астрономи тапăлĕсене шутланă. Перг Апполони тата Александри Диофанчĕн ĕçесене комментариленĕ.
Гипати хер ах хатĕрĕсене шутласа кăларнă е аталантарна тесе шутлаççĕ: дистиллятор, ареометр (шĕвексен тачăлăхне виçмелли хатĕр), Астроляби [çăлкуç?]. Нумай ĕçĕсене ашшĕпе, Александри Теонĕпе, пĕрле çырнă тесе шутлаççĕ.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Еремеева А. И. Гипатия — дочь Теона: Земля и Вселенная, 1970, № 1.
- Кингсли Ч., Маутнер Ф. Ипатия // Вступ. ст. П. Ф. Преображенского.
- Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп.. — Наукова думка.
- Лосев А. Ф. История античной эстетики, т. VII. — М., 1988.
- Полисфен. Под звёздами Александрии. — Киев: Содружество «Сердце», 1990. — 40 с. [1] 2011 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ. Шаблон:Недоступная ссылка
- Соловьёв В. С. Гипатия:(ĕçлемен каçă) Толковый словарь по философии.
- Сорокина И. Афина по уму, Гера по осанке, Афродита по красоте. 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.
- Фили К. Гипатия: жертва конфликта между старым и новым миром: / Вопросы истории естествознания и техники, 2002, № 2.
- Штекли А. Гипатия, дочь Теона. — М., 1971.
- J. J. O’Connor, E. F. Robertson Hypatia of Alexandria 2008 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ. (акăлч.)
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Гипатия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- Hypatia of Alexandria, internet-resources; на англ. яз. 2012 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
- Источники о жизни Гипатии: «Суда» (перевод с древнегреческого)
- Agora: the «Reel» vs. the «Real» Hypatia
- Hypatia, the flower of learning in Ancient Alexandria
Гипати тата астроляби
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- The Letters of Synesius 2008 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
- Did Hypatia invent the Astrolabe?
- Synesius, Catastasis 2010 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.