Кет чĕлхи
Кет чĕлхи — Енисей чĕлхе çемьинчи пĕртен пĕр чĕрĕ чĕлхе. Ун синче Енисей тăрăхĕнчи кетсем калаçаççĕ. Çухалма пуçланă чĕлхесем шутне кĕрет. 1926 çулта пурĕ 1 225 кет пулнă пулсан, 1989 çулта вара вĕсен шучĕ таран чакнă.
Челхе çинчен пĕрремĕш хут 1788 çырнă. 1858 çулта М. А. Кастрен пĕрремĕш хут сăмахсарĕпе грамматикине («Versuch einer jenissei-ostjakischen und kottischen Sprachlehre») пичетленĕ. Унтах котт чĕлхи çинчен те вал çырнă пулнă. XIX ĕмĕрте кетсене йăнашса финн-угрсен ушкăнне кĕртнĕ. 1934 çулта Н. К. Каргер кет чĕлхин грамматикипе букварьне пичетленĕ.
Раççейĕн ăсчахĕсем кет чĕлхипе бурушаски чĕлхин тăванлăхне тĕпчесе палăртас тесе ĕçленĕ.
Çыруллăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
1930-мĕш çулта пĕрремĕш алфавитне шутласа кăларнă. Вăл латиница çырăвĕ çинче никĕсленнĕ пулнă. 1980-мĕш çулта вара çыруллахне кириллица çине куçарнă.
А а | Б б | В в | Г г | Г̡ г̡ | Д д | Е е | Ё ё |
Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Ӄ ӄ | Л л | М м |
Н н | Ӈ ӈ | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т |
У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
Ә ә | Ы ы | Ь ь | ’ | Э э | Ю ю | Я я |
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Палеоази чĕлхисем | |||
Енисей | |||
Чукча-камчат |
алӳтор · итĕлмен: тухăҫ итĕлмен † – анăҫ итĕлмен – кăнтăр итĕлмен † · керек † · коряк · чукча | ||
Юкакир-чуван | |||
Уйрăмланнă |
айна ·
нивх |