Неандерталь çынни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Неандерталь çынни
Неандерталь çыннин кĕлетки
Неандерталь çыннин кĕлетки
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх:
Тĕс: Хордăллисем
Класс: Сĕт ĕçекенсем
Отряд: Приматсем
Йыш: Гоминидсем
Кĕçĕн йыш: Гомининсем
Триба: Гоминини
Ăрат: Çынсем
Тĕс: Неандерталь
çынни
Латинла çырни
Homo neanderthalensis

Ошибка: в первой строке должно быть задано изображение

Викитĕссенчи
систематика

Ошибка: в первой строке должно быть задано изображение

Ӳкерчĕксем

Шаблон:Taxobox ITIS Неандерталь çынни Биотехнологи информацин
наци центрĕн
(NCBI) сайтĕнче.

Неандерта́ль çынни, (лат. Homo neanderthalensis е Homo sapiens neanderthalensis) — 300 [1]—24[2] пин çул маларах пурăннă çĕр айĕнче шыраса çынсем (палеоантропсем).

Ят пани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Неандерталь этемĕн пуç шăммине 1856 çулта Неандерталь ту хушăкĕнче, Дюссельдорфпа Эркрат (Хĕвеланăç Германи) патĕнче тупнă. Ту хушăкне нимĕç теологĕ тата композиторĕ Иоахим Неандер ячĕпе чысланă.

Каярах пĕрремĕш пуç шăммине Гибралтарта 1848 çултах тупнине ăсчахсем çирĕплетнĕ, анчах та вăл неандерталь çыннин тесе 1864 çулта кăна йышăннă.[3]

Тавралăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Неандертальсем пурăннă вырăнсем:

Неандертальсене тупнин историйĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сăнĕ-кĕлетки[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Классификаци[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Этеплĕх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хальхи çынпа тăванлăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Паян кун ăсчахсем неандертальсене хальхи çынсен тăхăмĕсем тесе шутламаççĕ[7], темиçе пин çул çак икĕ тĕс юнашар пурăннă[8]. 2006 çулта ăсчахсен ушкăнĕ неандертальсен генĕсене тĕплĕн тĕпченĕ[9], вара хальхи çынсемпе неандертальсен хушши 500 пин çул плнине палăртнă[10].

Неандертальсем çухални[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Геном[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Неандерталь этемĕн геномĕ калăпăшпе хальхи çыннăн геномне çывăх пулать. Малтанхи пĕтĕмлетӳсем кăтартнипе, хальхи çыннăн тата неандерталь çыннин ДНК 99,5 % таран пĕр пекех. Тепчевçĕсем неандерталь этемĕн ДНК молекулине Хорватири Винди чул хăвăлĕнче тупнă 38000-çулхи неандерталь арçынĕн пĕçĕ шăмминчен, çаплах Испанире, Раççейре тата Германири тупнисенчен те кăларнă[11][12].

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Планета çинчи чи авалхи флейта
Неандерталь çыннин геномне тĕпчени
Неандертальсен чĕлхи
Антропология