Пайгусов Евсигний Григорьевич

	Пайгусов Евсигний Григорьевич
Çуралнă вăхăт	5 çурла 1913
Çуралнă вырăн	РСФСР, Чăваш Республики, Етĕрне районĕ Тепте
Вилнĕ вăхăт	29 пуш 1977
Вилнĕ вырăн	СССР, РСФСР, Чăваш АССР, Шупашкар
Пăхăнулăх	СССР
Çар ăрачĕ	пехота
Хĕсмет çулĕсем	1935-1956
Хисеп	Майор
Чаç	79-мĕш гварди стрелоксен дивизийĕ
Çапăçусем/вăрçăсем	Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи

Пайгусов Евсигний Григорьевич (1913-1977)—капитан, Совет Союзĕн Паттăрĕ. Вăл Чăваш Республикиăн Тепте ялĕнче çуралнă. Чăваш. КПСС ретне 1944-мĕш çулта кĕнĕ.

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ашшĕ 1919-мĕш çулта 1-мĕш тĕнче вăрçинче аманнипе вилет.

1921-мĕш çулта Пайгусов 4 класс пĕтерсен хуçалăхĕ çунска каять. Ăна Карăшлăхри ĕçлекен çамрăксен шкулне вырнаçтараççĕ. 1921-мĕш çулта Етĕрнери педтехникумра пуçламăш шкул вĕрентекенсен курсĕнче вĕренннĕ, кайран Юнкăпуçĕнчи шкулта ĕçленĕ. 1935-мĕш çулта Пайгусов Хĕрлĕ Çарта. Малтан Пĕрремĕш Мускаври пролетари стрелоксен дивизинче тăнă, унтах комсомола кĕнĕ. Тепĕр çултан дивизие Аякри Хĕвелтухăçне куçараççĕ.

1939-мĕш çулта Благовещенскра кĕçĕн командирсен курсне пĕтерет, 1941-мĕш çул тĕлне батальонăн штабĕн адьютант тивĕçне пурнăçланă.

Брянск фронтĕнче 1942-мĕш çулта çапăçма тытăннă. 1944--мĕш çулху çурлан 1-мĕшĕнче дивизи Мангушев хули патĕнче Висла урлă каçма тытăннă. Тăшман вĕсене курса пĕтĕм хĕçпăшалтан пеме тытăнать. Малти ушкăн тăшмантан 100 м вырнаçнă пĕчĕк утравра çыхăнусăр юлать. Пайгусов капитан унта çитсе лару-тăрăва пĕлме пулать. Утрава çитсе унта пуçлăхсăр юлнă 70-80 салтак тупать. Вĕсене пуçтарса тăшман еннелле ертсе каять, тăшман пенине пăхмасăр хăй пĕрремĕш шыва кĕрет. Çыран çине ишсе тухса атакăна ертсе кайса 1-мĕш траншеине алла илет.

Ирех нимĕçсем контратакăсем тытăнаççĕ, çав штура танксемпе, пĕр кун хушшинче 10 таран. Нимçсем СС чаçĕсемпе тинĕс пехотине те хутшăнтараççĕ, анчах плацдарм Хĕрлĕ Çар аллинчех юлать. Пайгусов çапăçăва пĕлсе ертсе пынă, артиллерине тĕлсем кăтартнă, хăй те хастаррăн çапăçнă.

Пĕр атакăна сирнĕ чухне Пайгусов салтаксене атакăна çĕклесен вĕсем тăшман хыççăн гитлеровецсен позицине ярса илеççĕ, тата хыçранах пырса нимĕçсем çирĕплетнĕ яла алла илеççĕ. Унта тăшман хăварнă арлиллери батареипе 7 пулемет ярса илеçĕ, вĕсене çавăрса тăшмана пеме тытăнаççĕ. Унсăр пуçне апат-çимĕç тата çар пурлăхĕн управĕсене те ярса илеççĕ.

Плацдарма алăран яман. Ун çине васкаса дивизин тĕп вăйĕсем каçма тытăнаççĕ. Каярах Мангушев плацдармне анлă сарнă. Вăл Висла-Одер операцин тĕп трамплинсенчен пĕри пулнă. Ăна тӳрех Совет Союзĕн Паттăрĕн чысне илме тăратнă

Пысăк пĕлтерĕшлĕ çар ĕçне питĕ лайăх тунăшăн Пайгусова дивизи командирĕ Л.И.Вагин, корпус командирĕ А.И.Рыжов тата çар командирĕ В.И.Чуйков тӳррĕн тав тунă. Висла урлă каçса плацдарма тытса илсе сарнăшăн 06.04.1945 Совет Союзĕн Паттăрĕн ятне тивĕçтернĕ.

Совет Çарĕнче 1956-мĕш çулччен. Шупашкарта пурăннă, трактор запас пайĕсен заводĕнче ĕçленĕ.

1977 çулхи пушăн 29-мĕшĕнче Чăваш Республики Шупашкар хулинче вилнĕ.