Паспорт

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Паспорт (пĕлтерĕшсем).

Па́спорт (фр. passeport, итал. passaporto: латынь passus (куçăм) тата porta (хапха)) — вăтам ĕмĕрсенче хула хапхи витĕр каçма ирĕк пани; патшалăхсен чиккине каçнă тата ютçĕрсенче пулнă чухне харпăрçăн пайăрлăхĕпе гражданлăхне палăртакан патшалăх докуменчĕ. Паспорт патшалăхăн гражданлăхне кăтартать кăна, унăн территоринче харпăрçă пурăнмасть пулсан та.

Паспорт (раҫҫейре ку Раҫҫей Федерацийӗн гражданинӗн ют ҫӗршыв паспортне), ӑна раҫҫей Федерацийӗн гражданинӑн шалти паспорт — паспорчӗпе усӑ кураҫҫӗ). Нумай ҫӗршывра паспорт пӗр вӑхӑтрах патшалӑх шалти этемӗн тӗп удостоверенийӗ шутланать (сӑмахран, Беларуҫри тата Узбекистанра). Хӑш-пӗр ҫӗршывсенче этем удостоверенийӗсене пластик карттӑпа пурнӑҫланӑ (сӑмахран, Азербайджанра, Бельгире, Словакире, Литвара, Францире, Китайра, Грузире, Украинӑра), паспорт вара кӑмӑлтан параҫҫӗ.^[1]

Паспорт ҫӗнӗ ҫӗршыва кӗмелли правӑна паракан виза формипе пурнӑҫланать, ҫавӑн пекех чикӗ урлӑ каҫасси ҫинчен калакан отметкӑсем тӑваҫҫӗ. Ҫавӑн пекех унта идентификаци информацийӗ пур: хуҫин сӑнӳкерчӗкӗ, унӑн ячӗ, хӑш кун ҫуралнине, урай, ҫуралнӑ тата гражданлӑх (паспорт панӑ ҫӗршыв ячӗ). Паспортпа пӗтӗм тӗнчипе усӑ курма палӑртса хунӑ, ҫавӑнпа та пӗтӗм ҫӗршыв паспорчӗсене хӑш-пӗр енчен пӗр пек ҫирӗплетнӗ, наци чӗлхипе ҫырса хунисене вара, ялан тенӗ пекех, акӑлчан тата (е француз чӗлхипе пичетлеҫҫӗ. XXI ӗмӗрте нумай ҫӗршыв биометри информацине паспорт ҫине куҫать.

Патшалӑх, ялан тенӗ пекех, хӑй суйласа илмен патшалӑх паспорчӗпе хӑйӗн территорине кӗме ирӗк памасть, анчах та хӑш-пӗр чухне пухуран кӑларса яраҫҫӗ. Сӑмахран, КИТАЙ Республикинчи граждансем (Тайвань) АПША кӗме кӑна мар, электрон визипе (ESTA) ҫӑмӑллатнӑ майпа усӑ курма пултараҫҫӗ, АНЧАХ ТА 1979 ҫултан ПУҪЛАСА КИТАЙ Республикине йышӑнма пӑрахрӗҫ. Ҫапла вара, пӗр вӑхӑтрах патшалӑхӑн гражданӗсем тата унӑн паспорчӗ пулмасан, йышӑнман патшалӑхсен хӑш-пӗр пайӗсене улӑштарма пултараҫҫӗ.