Пелагиаль
Пелагиа́ль (грек πέλαγος — уçă тинĕс), çаплах пелаги́аль зо́ни — тинĕсри е океанри тинĕс тĕпĕнчен çывăх мар вырнаçнă зони.
Пĕрлехи хыпарсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Çак зонăра пелагиаль организмĕсем — планктон, нектон, плейстон — ĕрченеççĕ.
Çак зона уçлăхĕ — тинĕсри 1,37 млрд км3 тата 11 км тарăнăш. Пелагиаль зони тинĕс тĕпĕнчен (тинĕс тăпри) тата тинĕс тĕпĕ çумĕнчи (тăпра çийĕнчи) зонăран, çаплах тинĕс хĕрринчи литораль зонинчен уйрăлса тăрать. Çак зонăра пурнакан пулăна çаплах пелагиаль пуллисем теççĕ.
Пелагиаль зони шыв çийĕнчен тинĕс тĕпне çити тăсăлать. Кунта шыв тĕпнелле анса пынă май, шыв пусăмĕ ӳсет, çутă вăйĕ чакать. Пелагиаль зони вара темиçе кĕçĕн сие пайланать: эпи-, мезо-, бати-, абиссопелагиаль тата ультраабиссаль.
Пелагиаль йышне çаплах юшкăнпа тăм кĕрет, вĕсем ĕнтĕ материксен тăвайккисене тата океан тĕпне хуплаççĕ. Тинĕс организмĕсен тата шыври вĕтĕ пĕрчĕсем, вулкан тусанĕ, космосран ӳкекен тусан тата тинĕс тĕпĕнчи хытă тăпрасем арканнă хыççăн юлнă вĕтĕ продуктсем юшкăнпа тăма туса хураççĕ[1].
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ А. П. Горкин Энциклопедия «География» (без иллюстраций). — АСТ : Росмэн, 2008. — ISBN 5353024435
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Пелагиаль // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Пелагиаль — Словарь морских терминов на Корабел.ру
- Электронная сельскохозяйственная библиотека Знаний
- Статья — Science
Ку гидрологипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
Çутçанталăк зонисем |
|
---|---|
Типçĕр |
Арктика пушхирĕ | Антарктика пушхирĕ | Тундра | Вăрманлă тундра | Лăсăллă вăрман — Тайга | Кĕçĕн тайга | Хутăш вăрман | Çулçăллă вăрман: сарлака çулçăллă вăрман тата вĕтĕ çулçуллă вăрман | Вăрманлă çеçенхир | Çеçенхир | Çурма пушхир | Пушхир | Саванна | Субтропик вăрманĕ | Çумăр вăрманĕ | Улшăнуллă нӳрĕклĕ вăрмансем | Нӳрĕклĕ тропик вăрманĕсем — Джунгли | Типĕ тропик вăрманĕсем — Каатинга | Нӳрĕклĕ тропик вăрманĕсем: Сельва тата Гилея | Альпă | Субальпă | Вăтаçĕр тинĕс | Высотная поясность | Çыранхĕрринчисем тата шурлăхлисем: плавни, ейÿлĕх, Шурлăхсем, солончаксем, маршсем |
Тĕнче океанĕ |
Пĕве | Литоральлĕ зона / Приливно-отливная зона / Çыранхĕр зони | Мангр вăрманĕсем | Хăмăр шыв ӳсентăранĕсен вăрманĕсем | Коралл рифĕсем | Неритика зони | Континент шельфĕ | Пелагиаль зони | Океан сарăмĕ | Впадины: валашка тата рифт | Океанри вăта ту хырçисен гидротермаль çăлкуçĕсем | Паковый лёд |
Çавăн пекех | |
Биологи — Географи — Экологи |