Торнадо
- Ку ăнлава Торнадо-çавраçил тенипе ан пăтраштарăр
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Çавраçил (пĕлтерĕшсем) пăхăр. Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Торнадо (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Торна́до (исп. tornar — «çавăрас, пĕтĕрес»[1]), тромб (итал. tromba — «пăрăх (мăрье?)»[2]), мезо-ураган, — купаллă-çумăрлă аслатиллĕ пĕлĕтсенче çуралакан атмосфера пулăмĕ, вăл вара аялалла, чылай чухне çĕр çийĕ патне çитичченех, çанă пек аталанать, диаметрĕ — вун-вун е çĕр-çĕр метр[3], çав вăхăтрах шыв çийĕнче çав диаметр 5-30 метр çеç те пулма пултарать, тип çĕр çийĕнче — 1,5—4,2 км патне те çитет.
Çавăн пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Значение слова торнадо. Тĕрĕсленĕ 18 Кӑрлач уйӑхӗн 2017.
- ^ Школьный словарь иностранных слов / сост. А. А. Медведев. — М.: Центрполиграф, 2011. — С. 439. — 607 с. — ISBN 978-5-227-02479-4.
- ^ Советский энциклопедический словарь. — М.: «Советская Энциклопедия», 1981. — 1600 с.
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Вараксин А. Ю., Ромаш М. Э., Копейцев В. Н. Торнадо. М.: Физматлит. 2011. 344 с. — 300 экз. ISBN 978-5-9221-1249-9
- Арсеньев С. А., Бабкин В. А., Губарь А. Ю., Николаевский В. Н. Теория мезомасштабной турбулентности. Вихри атмосферы и океана. Москва-Ижевск: Институт компьютерных исследований. НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика». 2010. 308 с.
- Арсеньев С. А. Возбуждение торнадо шквальной бурей // Вестник Московского университета. Серия 3: физика и астрономия. 2011. № 5. С. 70—74
- Арсеньев С. А. Электромагнитные поля в торнадо и смерчах // Вестник Московского университета. Серия 3: физика и астрономия. 2012. № 3. С.51—55.
- Леммлейн Г. Г. Первые наблюдения смерчей в Балтике // Природа. 1935. № 2. С. 51.
- Arsen’yev S.A. Mathematical modelling of tornadoes ans squall storms // Geoscience Frontiers. 2011. Vol.2. N 2. P.412—416.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Атмосферные явления — классификация и описание 2020 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ.
- For Strong Winds:Tornadoes of Europe2009 ҫулхи Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.
- Смерч в Красногорске 3 августа 2007 года — метеорологические данные и видео на сайте Meteoweb.ru, 19.07.2008.
- Появления смерчей на территории бывшего СССР, Meteoweb.ru
- Генератор смерча 2021 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.
- 9 любопытных фактов о торнадо, которые вас удивят, Gismeteo.ru
 Çанталăк  |
|
|---|---|
| Çулталăк тапхăрĕсем | |
| Тропик çулталăк тапхăрĕсем | |
| Çанталăк палăрăмĕсем |
Аслати • Çиçĕм • Торнадо • Шывлă çавраçил • Шăн • Тропик циклонĕ • Тропик тулашĕнчи циклон • Сăлпăран • Тăвăл • Çил-тăвăл • Тусанлă тăвăл • Çулăмлă çавраçил • Тусанлă çавраçил |
| Атмосфера çăвăмĕсем |
Йĕпхӳ • Çумăр • Аслатиллĕ çумăр (Аслатиллĕ юр) • Юр • Кĕрпе • Пăр • Сывлăм • Тăм • Пас • Каршака • Пăрлак • Пăрлă çумăр |
| Çанталăк тăрăмĕ тата прогноз | |