Цитрин

Цитрин
Якатнă цитрин кристаллĕ
Формула	SiO2
Хутăш	Fe3+, (Al Li)4+, (Al H)4+
Сингони	Тригональ
Тĕс	Сарă тĕслĕрех
Йĕр тĕсĕ	Шурă
Янкăрлăх	Тăрă
Хытăлăх	7
Тачăлăх	2,65 г/см³

Цитри́н — минерал, çурма хаклă чул, кварцăн тĕсĕ. Ячĕ лат. citrus — сарă лимон тĕслĕ. Çутă лимон тĕсĕнчен янтарь-пыл тĕсне çити. Тăрă.

Цитрин тата аметист хутăшла тĕслĕрех кристалсене аметрин теççĕ.

Хими тата физика пахалăхĕсем

Кремни икйӳçекĕ (SiO2), тригональлĕ сингони.

Çĕр айĕнчи управĕсем

Çутçăнталăкра цитринсем кварцăн урăх тĕрлĕхĕсенчен сайрарах тĕл пулаççĕ. Вĕсене Бразилире (Баия, Гояс, Минас-Жерайс), Мадагаскарта, АПШ-ра, Испанире, Францире, Шотландире, Раççейре (Уралра тата Казахстанра тупăшлаççĕ.

Ӳкерчĕк:Br ogranka.jpg

Мерчен якатăвĕ

Тĕрлĕ тĕсĕсем

Ювелиры тăтăшах ылтăнлăрах сарăх цитринсене «ылтăнлăрах топаз», хăмăртарах сарăх цитринсене — «испан топазĕсем» теççĕ. Якатнă цитрин сăрă сĕмĕпе топазăн хăшпĕр тĕслĕхĕсем пекрех курăнать. Топаз вара цитринран хытăрах, плеохроизм енĕпе, тачăлăхпа вăйлăрах, çыпăçулăх пур.

Хăш чухне аметист-цитрин кварцĕн Аметрин кристаллĕсем пулаççĕ, уйрăм ярăмлă цитринпа аметистăн кристаллĕсем.

Суя-цитринсем

Ытларах сутăнакан цитринсем — ăсталанă тĕтĕмлĕ кварцсем.

Кăсăк фактсем

Смитсон институтĕнче 2258 карат йывăрăшлă якатнă цитрин упранать.

XIX — ХХ ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче ылтăнпа цитринран харпăр ĕç хучĕсене тата харпăр çырăвĕсене пичетлесе хума усă курнă.

Каçăсем

• Цитрина çырса ăнлантарнисем тата фотоӳкерчĕксем
• Цитрин тата Аметрин, тĕплĕ хыпарсем. 2013 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ.