Юн

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Bleeding finger.jpg
Хĕрлĕ юн ӳт-пĕвĕсем (эритроцитсем)

Юн — çын ӳт-пĕвĕ витĕр чĕре таппи пусăмне пула юхакан шĕвĕк. Шӗвӗ хутлӑхран — плазмӑсенчен тата унта виҫнӗ формӑллӑ элементсенчен (клеткӑсенчен тата клеткӑсенчен): эртроцитсенчен, лейкоцитсенчен тата тромбоцитсенчен тӑрать. Циркуляцилет савӑтсен питӗрӗнчӗк системи тӑрӑх, пӗр тикӗссӗн кӗскелсе пыракан чӗре вӑйӗпе циркуляци тӑвать, гистогематика барьерӗсем пуррипе ӳт-пӗвӗн ытти пирӗсемпе тӳрремӗнех ҫыхӑнса тӑмасть.

Ҫурӑм шӑммисен юнне кислород йӑтса ҫӳрекен гемоглобин эртроцитӗсенче пуррипе (шупкаран пуҫласа тӗттӗм-хӗрлӗ) хӗрлӗ тӗс ҫапнӑ. Ҫыннӑн кислородпа тулнӑ юн (артериальнӑй) ҫап-ҫутӑ хӗрлӗ, ӑна ҫухатнӑ (веноза) тата тӗксӗмрех. Хӑш-пӗр моллюсксен тата член ураллисен (тӗрӗсрех каласан, гемолимфӑн) гемоцианин шучӗпе сенкер юн.

Юн функцийĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӳпкерен илнĕ йӳçлĕке юн пĕтĕм органисăма çитерсе парать, йӳçнĕ кăмрăк газне ӳпкерен пуçтарса каять. Çавăн пекех клеткăсене вăй кӳрекен сĕткенсене илсе килет. Иммун тата гормон системи шутне кĕрет.

Юн пайланăвĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Юн клеткисем хушшинче эритроцитсем, шурă ӳт-пӳ пайĕсем, тромбоцитсем пулаççĕ. Клеткăсăр юна плазма теççĕ. Юн плазминче шыв, тăварсем тата протеинсем чылай.

Юн тӑк[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Юн тӑкасси-организмран темиҫе сиплӗ тӗллевпе юн тӑкасси. Юн тӑкас ӗҫре хальхи кӑтартуллӑ медицинӑра питӗ сахал каласа панӑ. Историпе сиен кӳнӗ чухне пациентсен юнӗ нумай тӑкӑннӑ.

Протокола (венепунцисем), веня (венесецисем) е сӗлӗхсем урлӑ ҫырмалла.

Техникӑлла юн юхтарни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хиджа[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Юн ӑшӗнче ("хиджа") медицина банкисене касса сывлӑша ҫурмалла та сӑран татӑкӗсенчен банкӑна хупмалла.[1]

Гиудотапи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кирудотапи сеансӗ, вӑхӑт ытларах гипудин туртас тесе, юн тӑкмалла. Пӗр 30-60 минут юн тӑкма 10-15 километр сӗлӗхсем, сӗлӗхсем пӗр сеанс ҫине 4-12 лартаҫҫӗ, ҫапла 40-180 юпа юн тӑкрӗ.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]